W poszukiwaniu skutecznego modelu sądowej kontroli postępowań kompozytowych w warunkach zintegrowanej administracji Unii Europejskiej

Cel projektu

Projekt dotyczy postępowań kompozytowych, które można określić jako postępowania charakteryzujące się udziałem podmiotów administracyjnych z różnych jurysdykcji, w których ostateczną decyzję administracyjną wydaje państwo członkowskie lub organ Unii Europejskiej (UE). Sama procedura prowadząca do wydania tego aktu charakteryzuje się mniej lub bardziej sformalizowanym udziałem poszczególnych jej podmiotów. Wskazane postępowania są dalekie od doskonałości, jasności i precyzji. Ta niedoskonałość jest najbardziej widoczna w sferze ich kontroli sądowej. Obecny model sądowej kontroli postępowań kompozytowych wykazuje silne przywiązanie nie tylko do koncepcji federalizmu wykonawczego, ale także do dualistycznego podejścia do dostępu do wymiaru sprawiedliwości. Dualistyczny model kontroli sądowej zakłada ścisłe rozdzielenie unijnego i krajowego poziomu jurysdykcji. Innymi słowy, środki systemu prawnego UE podlegają wyłącznej jurysdykcji Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, podczas gdy środki krajowe podlegają wyłącznie jurysdykcji krajowej. Celem projektu jest zatem próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób należy skonstruować model sądowej kontroli postępowań kompozytowych, aby spełniał on wymogi skuteczności i efektywności, jak również określenie, w jakim zakresie możliwe jest i za pomocą jakich środków prawnych wypełnienie luk dotyczących tej kontroli przez prawodawcę unijnego.

Badania

Badania w projekcie skupiać się będą przede wszystkim na identyfikacji aktualnie obowiązujących postępowań kompozytowych w prawie UE oraz wskazaniu ich genezy. Zmapowane zostaną prawa i obowiązki uczestników tych postępowań. Analiza obejmować będzie również zasadę skutecznej ochrony sądowej, opierającej się w głównej mierze na przepisach Karty Praw Podstawowych UE, a ponadto postanowienia Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Istotnym elementem badań będzie identyfikacja luk w systemie sądowej kontroli postępowań kompozytowych. Ostatni etap badań będzie miał za zadania ustalenie, w jakich obszarach i za pomocą jakich instrumentów prawnych możliwe jest usunięcie zidentyfikowanych luk i zapewnienie standardu skutecznej ochrony sądowej.

Znaczenie badań dla tworzenia i stosowania prawa

Badania prowadzone w ramach projektu pozwolą na sformułowanie wniosków odnośnie „oczekiwanego” modelu sądowej kontroli postępowań kompozytowych. Oczekuje się, że wyniki planowanych badań odegrają istotną rolę w rozwoju nauk prawnych, dostarczając nowej wiedzy na temat sądowej kontroli tych postępowań, jak również modeli ich ochrony (aktualnych, potencjalnych lub postulowanych). Badania zakładają stworzenie kompleksowej refleksji teoretycznoprawnej nad powyższymi postępowaniami oraz ich rolą w realizacji celów i polityk Unii Europejskiej. Wyniki planowanych badań mogą być również źródłem cennej refleksji i punktem wyjścia dla krajowej i unijnej administracji, gdyż mogą umożliwić i podjąć realistyczne wysiłki na rzecz poprawy obecnego modelu sądowej kontroli postępowań kompozytowych. Założenia badawcze nie wykluczają identyfikacji innych problemów, wniosków i postulatów związanych z dostępem do wymiaru sprawiedliwości w ww. przypadkach.