Instytut Nauk Prawnych PAN jest jedną z najpoważniejszych pod względem znaczenia i potencjału kadrowego placówek naukowo-badawczych Polskiej Akademii Nauk w jej dziale nauk społecznych. Instytut Nauk Prawnych powstał w 1956 roku (na bazie dwóch istniejących w strukturach PAN zakładów: Zakładu Kryminologii i Zakładu Nauk Prawnych PAN), nazwę zmieniono w końcu lat siedemdziesiątych na Instytut Państwa i Prawa PAN, by w 1990 r. powrócić do nazwy Instytut Nauk Prawnych PAN.
Instytut miał pełnić (i pełni) funkcję koordynującą i jednoczącą badania podstawowe w dziedzinie nauk prawnych zarówno z perspektywy teoretycznej, jak też z uwagi na związki z praktyką prawniczą.
W okresie swojej działalności był kierowany przez czołowych przedstawicieli nauki prawa, profesorów:
- prof. dra Jana Wasilkowskiego (02.1953-11.1956),
- prof. Stanisława Śliwińskiego (01.1957-09.1957,
- prof. dra Cezarego Berezowskiego (11.1957-10.1961),
- prof. dra Manfreda Lachsa (11.1961-01.1967),
- prof. dra Adama Łopatkę (07.1969-09.1987),
- prof. dra hab. Janusza Łętowskiego (12.1987-11.1990),
- prof. dra hab. Andrzeja Wasilkowskiego (11.1991-12.1996),
- prof. dra hab. Andrzeja Szajkowskiego (01.1997-12.1999),
- prof. dra hab. Marię Kruk-Jarosz (01.2000-12.2003),
- prof. dra hab. Władysława Czaplińskiego (03.2004-02.2016).
Obecnie (od 1.03.2016 r.) Instytutem kieruje prof. dr hab. Celina Nowak.
Zobacz Poczet dyrektorów INP PAN
Istotną rolę w wyznaczaniu kierunku działalności Instytutu odgrywa Rada Naukowa. Funkcje jej przewodniczących pełnili wybitni prawnicy, profesorowie: Jan Wasilkowski, Jan Gwiazdomorski, Manfred Lachs, Maurycy Jaroszyński, Witold Czachórski, Jerzy Bafia, Jerzy Jodłowski, Leszek Kubicki, Andrzej Szajkowski, Ewa Łętowska, Andrzej Wróbel, Andrzej Bierć. Obecnie Radzie przewodniczy profesor Alina Jurcewicz.