Rada Naukowa Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk wyraża głębokie zaniepokojenie rozwiązaniami proponowanymi w projekcie ustawy z 12/13 grudnia 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw (druk 69/IX kadencja Sejmu).
Uważamy, że przyjęcie proponowanych rozwiązań doprowadzi do podważenia podstawowych
zasad ustrojowych wyrażonych w Konstytucji RP, na których opiera się funkcjonowanie naszego Państwa. Projekt prowadzi do ograniczenia niezależności i niezawisłości sędziowskiej, łamiąc w tej materii nie tylko Konstytucję i zobowiązania międzynarodowe Rzeczypospolitej Polskiej, w tym wynikające z członkostwa w Unii Europejskiej, ale również standardy demokratycznego państwa prawnego. W tym względzie w pełni podzielamy oceny wyrażone w „Stanowisku dziekanów wydziałów prawa w sprawie poselskiego projektu ustawy z 12.12.2019 roku”.
Władza sądownicza musi być wolna od nacisków władzy ustawodawczej i wykonawczej, a sędziowie orzekający zgodnie z własnym sumieniem nie mogą być poddawani represjom.
Rada krytycznie ocenia nadużywanie instytucji projektów poselskich w sprawach ustrojowych w celu ograniczenia lub pominięcia rzetelnej debaty z udziałem wszystkich zainteresowanych stron. Postulujemy przeprowadzenie poważnej, pogłębionej dyskusji na temat potrzeb reformy sądownictwa w Polsce, opartej na analizie stanu rzeczy oraz postulowanego końcowego rezultatu, którym musi być zapewnienie rzeczywistej i efektywnej ochrony prawnej w Polsce. Jakiekolwiek projekty legislacyjne powinny być wynikiem tak rozumianej debaty.
Projekt stanowiska przygotowała komisja w składzie:
prof. dr hab. Władysław Czapliński
dr hab. Monika Szwarc, prof. INP PAN
dr hab. Karolina Wierczyńska, prof. INP PAN