Projekt 101101803 wspierany przez Komisję Europejską w ramach konkursu EUAF.
Kierownik: prof. dr hab. Celina Nowak
Projekt realizowany w latach: 2023-2025
Korporacje przyczyniają się do przestępczości i czerpią z niej zyski. Z punktu widzenia społeczeństwa sprawiedliwe wydaje się pociągnięcie ich do odpowiedzialności za przestępstwa popełnione na ich korzyść przez osobę fizyczną powiązaną z podmiotem prawnym. Odpowiedzialność korporacji za przestępstwa jest jednak złożoną kwestią prawną. Ponieważ podmiot prawny jest fikcją prawną, jego działania są dokonywane za pośrednictwem ludzi. Kwestia tego, w jaki sposób zachowanie człowieka można przypisać osobie prawnej (na podstawie formalnego związku lub kryterium materialnego), jest trudna. W konsekwencji państwa członkowskie UE wykazują bardzo różne podejścia do kwestii odpowiedzialności osób prawnych. Odpowiedzialność osób prawnych za czyny podlegające karze nie jest uznawana za karalną we wszystkich krajach, a tam, gdzie jest uznawana, może nie być ścigana w praktyce. Potrzeba bardziej spójnego podejścia w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (PWBS) w Unii Europejskiej ma zatem kluczowe znaczenie dla umożliwienia skuteczniejszego ścigania i lepszej europejskiej reakcji na przestępczość. Przyczyniłoby się to do stworzenia bezpieczniejszego środowiska w UE dla obywateli, firm i profesjonalistów. W szczególności zharmonizowane podejście do kwestii odpowiedzialności korporacyjnej wydaje się niezbędne do poprawy ochrony interesów finansowych UE zgodnie z art. 325 TFUE oraz w świetle celów określonych w oraz w świetle celów określonych w tzw. dyrektywie PIF.
W oparciu o badania porównawcze 8 krajowych systemów prawnych (Czechy, Francja, Niemcy, Włochy, Litwa, Holandia, Polska, Szwecja) oraz ram prawnych UE, zespół projektowy ma na celu opracowanie zestawu modelowych zasad dotyczących odpowiedzialności karnej korporacji. Materiały pomocnicze (w tym analizy porównawcze) zostaną opublikowane. Projekt powstał w wyniku spotkania grupy ekspertów wysokiego szczebla Europejskiego Instytutu Prawa (ELI) w sprawie odpowiedzialności karnej przedsiębiorstw, które odbyło się w dniu 16 grudnia 2020 roku. Przewiduje się, że będzie on prowadzony jako projekt ELI.
Państwa członkowskie Unii Europejskiej wykazują obecnie bardzo różne podejście do kwestii odpowiedzialności korporacyjnej. Odpowiedzialność osób prawnych za czyny podlegające karze nie jest uznawana za karalną we wszystkich krajach lub, jeśli jest uznawana, może nie być ścigana w praktyce. W niektórych jurysdykcjach odpowiedzialność korporacyjna jest subsydiarna lub alternatywna w stosunku do odpowiedzialności osób fizycznych, podczas gdy w innych krajach podmioty są ścigane razem ze swoimi pracownikami.
Projekt ELI i ILS PAS ma zatem na celu dostarczenie wskazówek krajowym ustawodawcom i/lub UE poprzez zaproponowanie ram dla harmonizacji zasad odpowiedzialności i sankcji nakładanych na korporacje za przestępstwa. (Bardziej) zharmonizowane podejście do odpowiedzialności korporacyjnej za przestępstwa w całej UE pozwoliłoby na skuteczniejsze ściganie działań i lepszą europejską reakcję na przestępczość. Przyczyniłoby się to do stworzenia bezpieczniejszego środowiska w UE dla obywateli, przedsiębiorstw i profesjonalistów. Co więcej, zharmonizowane podejście do kwestii odpowiedzialności korporacyjnej wydaje się niezbędne do poprawy ochrony interesów finansowych UE. Zespół projektowy opracuje zestaw wzorcowych zasad dotyczących odpowiedzialności karnej korporacji i sankcji stosowanych wobec korporacji za przestępstwa popełnione na ich korzyść przez osoby fizyczne. Wzorcowym regułom towarzyszyć będą materiały pomocnicze.
Zobacz: KICK OFF MEETING AGENDA