Przekształcenia uregulowań dotyczących bezpieczeństwa biologicznego w rolnictwie, w prawie UE i jej wybranych partnerów handlowych, na tle rozwoju nauki

Cele projektu

UE importuje duże ilości produktów paszowych GMO z krajów trzecich. Produkcja zwierzęca zależy od nich w dużym stopniu. Pomimo rzekomego oparcia na tych samych danych naukowych, systemy regulacyjne w porównywanych krajach wykazują znaczne różnice, w szczególności w zakresie:

1. przedmiot regulacji (tj. określenie organizmu, którego użytkowanie lub rozwój podlega regulacji),
2. kryteria oceny ryzyka i procedury bezpieczeństwa,
3. oznakowania produktów inżynierii genetycznej dopuszczonych do obrotu,
4. wymagania dotyczące współistnienia, w tym progi domieszek i możliwości hodowli takich organizmów.

Różnice te mogą świadczyć o tym, że niektóre systemy nie zapewniają należytej ochrony życia ludzkiego lub środowiska lub z drugiej strony – naruszają niektóre podstawowe wolności. Może to wskazywać na pewne problemy natury prawnej lub praktycznej.

Badania

Projekt obejmuje badania źródeł prawnych, literatury naukowej (dotyczącej nowych osiągnięć w dziedzinie technik hodowlanych oraz nowych informacji dotyczących zagrożeń i zarządzania ryzykiem) oraz informacji patentowej.

Zastosowane zostaną metody charakterystyczne dla rodzajów badań, w szczególności: formalno-dogmatyczne, historyczne i porównawcze metody analizy praw. Metody przygotowywania artykułów przeglądowych do literatury oraz metody analizy statystycznej informacji patentowej. Kluczowe technologie w informacji patentowej zostaną zidentyfikowane na podstawie liczby cytowań i korelacji z informacjami z badań naukowych.

Projekt będzie polegał na analizie zmian w ustawodawstwie dotyczącym produktów biotechnologii rolnej w prawie unijnym m.in. prawa głównych dostawców tych produktów w UE (tymczasowo: Argentyna, Brazylia, Kanada i USA). Analiza obejmie ostatnie 20 lat (2001-2021) i będzie połączona z analizą rozwoju nauki w tej dziedzinie, dokonaną na publikacjach naukowych i informacji patentowej.

Głównym celem projektu jest identyfikacja obszarów, w których obecne ustawodawstwo dotyczące badań, rozwoju i wprowadzania do obrotu produktów rolnych nowoczesnej biotechnologii (w UE oraz Argentynie, Brazylii, Kanadzie i USA) może nie zapewnić należytego poziomu ochrony życia ludzkiego lub środowiska lub z drugiej strony – poprzez zbyt restrykcyjne naruszanie podstawowych wolności, takich jak wolność sztuki i nauki czy wolność prowadzenia działalności gospodarczej, ze względu na brak odpowiedniego ugruntowania w aktualnej wiedzy naukowej.

Cel ten zostanie osiągnięty poprzez identyfikację korelacji i związków przyczynowych pomiędzy działaniami (lub zaniechaniami) ustawodawców w zakresie regulacji badań, rozwoju i wprowadzania do obrotu ww. produktów rolnych. W szczególności badania pozwolą ustalić, czy istnieją istotne różnice w ogólnym podejściu do regulacji ryzyka, czy istnieją istotne różnice w interpretacji danych naukowych dotyczących zagrożeń związanych z wykorzystaniem określonych technologii oraz różnic w szybkości reakcji organów regulacyjnych na nową wiedzę naukową.

Znaczenie badań dla tworzenia i stosowania prawa

Wyniki badań umożliwią:

1. identyfikację różnic w podejściu do bezpieczeństwa biologicznego nowoczesnych biotechnologicznych produktów rolniczych między UE a jej głównymi dostawcami tych produktów.
2. identyfikację naukowych przesłanek do zmian ustaw mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa biologicznego lub braku takich zmian w porównywanych krajach.
3. ocenę porównywanych systemów regulacyjnych w oparciu o osiągnięcia naukowe ; identyfikację obszarów, w których:
• obecne podejście wydaje się nie mieć poparcia w aktualnych danych naukowych i potencjalnie narusza zasady nakazujące ochronę życia ludzkiego lub środowiska (poprzez brak odpowiedniej ochrony),
• obecne podejście wydaje się nie mieć oparcia w aktualnych danych naukowych i potencjalnie narusza podstawowe wolności (m.in. wolność sztuki i nauki czy wolność prowadzenia działalności gospodarczej) poprzez wprowadzenie ograniczeń, które nie są konieczne do rzeczywistej realizacji celów legislacji.
4. identyfikację obszarów, w których różnice pomiędzy porównywanymi systemami regulacyjnymi mogą utrudniać przepływ towarów między krajami trzecimi a UE.
5. sformułowanie propozycji de lege ferenda odnoszących się do zidentyfikowanych problemów – opublikowane w artykułach i monografii w języku angielskim.