Ściganie bojowników ISIS za zbrodnie międzynarodowe popełnione w Syrii i Iraku przed międzynarodowym karnym wymiarem sprawiedliwości

Cele projektu

Organizacja terrorystyczna Państwo Islamskie, znana również jako ISIS, miała swoje początki już w 1999 roku jako Jama’at Al-Tawhid wal-Jihad. Apogeum dokonanych przez nią okrucieństw, w tym masakry ludności jazydzkiej w dolinie Sindżar w północnym Iraku, przypadło na 100-dniową ofensywę w 2014 roku. Ocenia się, że przed i od tego roku bojownicy ISIS dokonywali m.in. szereg zbrodni międzynarodowych, w tym zbrodnie ludobójstwa, podżeganie do ludobójstwa oraz różnorodne zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne.

Głównym problemem naukowym tego projektu jest osobista jurysdykcja nad bojownikami ISIS. Pytanie badawcze brzmi: czy bojownicy ISIS mogliby stanąć przed międzynarodowym wymiarem sprawiedliwości i jaki podmiot międzynarodowy mógłby sprawować jurysdykcję nad popełnionymi przez nich zbrodniami międzynarodowymi? Celem projektu badawczego jest dokonanie kompleksowej analizy prawnych możliwości postawienia bojowników organizacji terrorystycznej ISIS przed międzynarodowym wymiarem sprawiedliwości. Sprawdzone zostaną następujące hipotezy: Ściganie bojowników ISIS przed międzynarodowym wymiarem sprawiedliwości jest możliwe w przypadku egzekwowania przez Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) jurysdykcji personalnej nad bojownikami ISIS, gdyż wiadomo, że obywatele państw będących stronami Statutu Rzymskiego MTK, dołączają do tej organizacji terrorystycznej.

Ściganie bojowników ISIS przed międzynarodowym wymiarem sprawiedliwości jest możliwe w przypadku, gdy MTK wykonuje swoją jurysdykcję nad zbrodniami, których niektóre elementy zostały popełnione w Iraku i/lub Syrii, a niektóre elementy zostały popełnione na terytorium państw-stron, tj. Jordanii lub nawet zachodnie stany, które są stronami statutu. Ściganie bojowników ISIS przed międzynarodowym wymiarem sprawiedliwości jest możliwe w sytuacji, gdy na mocy porozumienia z Irakiem lub Syrią lub decyzją Rady Bezpieczeństwa ONZ zostanie utworzony nowy sąd hybrydowy lub narodowy z komponentem międzynarodowym.

Badania

W celu udzielenia odpowiedzi na postawione pytanie badawcze, postawiona hipoteza została sprawdzona z wykorzystaniem analiza doktrynalnej aktów prawnych i źródeł prawa, która pozwoliła na ustalenie stanu wiedzy adekwatnej do proponowanego projektu. W tym celu przeanalizowany został Statut Rzymski, a także statuty trybunałów ad hoc i hybrydowych, w szczególności przepisy dotyczące jurysdykcji personalnej. Ponadto przeprowadzono analizę dorobku naukowego związanego z problematyką jurysdykcji personalnej. Dodatkowo przeanalizowane zostały przepisy dotyczące tworzenia sądów ad hoc i trybunałów hybrydowych. Ponadto dokonano analizy odpowiedniego orzecznictwa, a także orzecznictwa prokuratury związanego z problematyką jurysdykcji personalnej, dotyczącej obywateli państw-stron popełniających zbrodnie międzynarodowe na terytorium stron niepaństwowych oraz obywateli stron niepaństwowych popełniających (lub w przypadkach, w których doszło do takiego przestępstwa) na terytorium państw-stron. Badania empiryczne stosownych akt sprawy, w tym kwestii jurysdykcji osobistej, zostały przeprowadzane w celu wywnioskowania, w jaki sposób fakty danej sprawy można zastosować do nowych zestawów faktów w przyszłych postępowaniach karnych.

Znaczenie badań dla tworzenia i stosowania prawa

Wyniki badań pozwoliły na ustalenie ram jurysdykcji personalnej, która mogłaby być stosowana w sytuacjach, gdy bojownicy, będący obywatelami lub nie-obywatelami państw-stron, popełniają przestępstwa międzynarodowe na terytorium lub poza terytorium członków państwa.

Wstępne wyniki badań zostały zaprezentowane na konferencjach w kraju i za granicą. Prezentacja na polskich konferencjach nie tylko przyczyni się do upowszechnienia wyników badań, ale także pomoże w pracy innych naukowców zajmujących się problematyką MTK oraz propagowania wiedzy o MTK wśród studentów prawa uczestniczących w konferencjach. Ponadto publikacje artykułów w języku angielskim w uznanych czasopismach prawniczych przyczynią się do stypendiów ICL i zapewnią długoterminowy efekt proponowanego projektu badawczego.