Projekt finansowany przez MNiSW, realizowany w okresie od 14 kwietnia 2010 r. do 14 kwietnia 2013 r.
Informacje Ogólne
Celem naukowym projektu było przeprowadzanie analizy przemian zachodzących w prawie karnym na świecie pod wpływem procesów globalizacyjnych i ukazanie na tym tle współczesnej polityki ustawodawczej w zakresie kryminalizacji w prawie karnym. Zasadniczym przedmiotem badań był wpływ procesów globalizacyjnych na prawo karne na poziomie ponadnarodowym oraz analiza przebiegającego na wielu płaszczyznach procesu umiędzynarodowienia polskiego prawa karnego, zwłaszcza zmian, jakie zaszły w zakresie kryminalizowanych czynów.
Badania prowadzone w ramach projekty wykazały, ze procesy globalizacyjne, tradycyjnie odnoszone do procesów gospodarczych i społecznych, wpływają także na system prawa. Społeczność międzynarodowa w coraz szerszym zakresie uświadamia sobie, że istnieje pewna grupa dóbr, których ochrona powinna stanowić interes globalny oraz że z pewnymi negatywnymi zjawiskami można walczyć jedynie na skalę ponadnarodową.
Zarówno analiza zakresu kryminalizacji w polskim prawie karnym w ujęciu historycznym, jak i badania odnoszące się do współczesnych tendencji rozwoju systemu prawa karnego wykazały, że w wyniku działalności organizacji międzynarodowych, ale i innych podmiotów, tj. państwa i organizacje prywatne, rozwija się światowy system normatywny – współcześnie jeszcze fragmentaryczny, ale obejmujący nowe obszary regulacji. Powstają także nowe instytucje prawa. Dynamicznie zmieniają się regulacje ponadnarodowe o charakterze penalnym.
Regulacje przyjmowane na poziomie ponadnarodowym w zakresie prawa karnego dotyczą przede wszystkim kryminalizacji określonych rodzajów zachowań. Zakres kryminalizacji przewidziany w przepisach prawa o charakterze ponadnarodowym obejmuje bardzo szerokie spektrum czynów, które zbiorczo można nazwać przestępstwami międzynarodowymi. Z jednej strony są to zbrodnie międzynarodowe – tj. czyny o największym ciężarze gatunkowym, z drugiej liczne przestępstwa transnarodowe i europejskie, obejmujące czyny godzące w prawa człowieka i bezpieczeństwo obywateli, wartości ekonomiczne oraz inne.
W ramach projektu poddano analizie problematykę współczesnych tendencji w zakresie kryminalizacji w prawie międzynarodowym, obcym i polskim, a także instrumentów prawa międzynarodowego, przyjętych przez organizacje międzynarodowe o charakterze regionalnym (Rada Europy, Unia Europejska), ponadregionalnym (OECD) i globalnym (ONZ) pod kątem wskazania czynów, których kryminalizację państwom-stronom zalecano w normatywach o zasięgu supranarodowym. Badania prowadzone w trakcie projektu wykazały, że właściwie wszystkie współczesne tendencje w zakresie kryminalizacji, które pojawiły się w prawie ponadnarodowym, znalazły odzwierciedlenie w polskim prawie karnym. Problem stanowi stopień harmonizacji polskich przepisów z regulacjami obcymi, to jest jakość przepisów implementacyjnych, także w kontekście ich spójności z innymi przepisami krajowego prawa karnego. Przeprowadzone w ramach projektu badania doprowadziły do konkluzji, że jednym z największych aktualnych wyzwań dla nauki prawa karnego w Polsce jest analiza istniejącego zakresu kryminalizacji w perspektywie jego zmiany ukierunkowanej jednocześnie na osiągnięcie większego stopnia wewnętrznej spójności polskiego systemu prawa karnego oraz większego stopnia dostosowania do regulacji ponadnarodowych.
Poprzez identyfikację nowych, kluczowych dla rozwoju społeczno-gospodarczego problemów badawczych oraz podjęcie pionierskich prac badawczych w zakresie globalizacji prawa karnego, realizacja projektu miała istotne znaczenie dla podniesienia jakości i przełomowości badań naukowych (frontier research) w obszarze polskiego systemu prawa karnego.