dr hab. Ewa Popławska, profesor INP PAN

Prawo konstytucyjne polskie i obce (m.in. Francja, państwa Europy Środkowej, Japonia, Maroko); Problematyka zasad ustroju państwa oraz konsekwencji ustrojowych członkostwa w Unii Europejskiej.

Kierowane projekty naukowe:

• Międzynarodowy projekt badawczy nt. “Porządki prawne Polski i Czech w wielobiegunowym świecie. Czynniki i dynamika zmian prawa“, instytucje: Instytut Nauk Prawnych PAN i The Institute of State and Law, The Czech Academy of Sciences w ramach umowy o współpracy PAN i CzAN (2013-2017) – współkierownictwo z drem Janem Maliřem.
• Międzynarodowy projekt badawczy nt. “Konstytucja dla rozszerzającej się Europy“, finansowany z Funduszu PHARE oraz The Open Society Institute i Fundacji Forda (1999-2001) – kierownik projektu;
• Międzynarodowy projekt badawczy nt. “Tłumaczenie angielskie wybranych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego – opracownie publikacji w >>East European Case Reporter of Constitutional Law, Book World Publications<<“, projekt badawczy the Open Society Institute in Budapest, (1997‑2000) – kierownik projektu;
• Projekt “Zasada subsydiarności w Traktacie z Maastricht a podział kompetencji między WE a państwami członkowskimi“, projekt finansowany przez Komitet Badań Naukowych (1994‑1998) – kierownik projektu.

Nagrody:

• III nagroda miesięcznika „Państwo i Prawo” za pracę doktorską (1993);
• Wyróżnienie honorowe Fundacji Promocji Prawa Europejskiego za książkę dotyczącą problematyki europejskiej – Maria Kruk (red.), Prawo międzynarodowe i wspólnotowe w wewnętrznym porządku prawnym, Warszawa 1997 (2000) [Ewa Popławska, autorstwo rozdziału pt. Organy i procedura stanowienia prawa wspólnotowego oraz udział w niej państw narodowych];
• Nagroda Fundacji Promocji Prawa Europejskiego za książkę dotyczącą problematyki europejskiej – Ewa Popławska, Zasada subsydiarności w traktatach z Maastricht i Amsterdamu, Scholar, Warszawa 2000 (2003).

Stypendia:

• 1987-88 Université René Descartes Paris V (stypendium rządu francuskiego),
• 1993 European University Institute, Florence (stypendium Tempus),
• 1994 Uniwersytet Ritsumeikan w Kioto (stypendium The Japan Foundation),
• 1995 Institut de Fédéralisme, Université de Fribourg (stypendium rządu szwajcarskiego),
• 1997 Centro de Estudios Constitucionales, Madrid (stypendium rządu hiszpańskiego),
• 1999 Institut suisse de droit comparé w Lozannie (stypendium van Calkera),
• 2001 Max-Planck-Institut für ausländisches öffentliches Recht und Völkerrecht w Heidelbergu (stypendium Fundacji Maxa Plancka),
• 2004 The Institute for Advanced Studies in the Humanities, the University of Edinburgh (stypendium The Andrew W. Mellon Foundation),
• 2005 University of Toronto (stypendium Ministerstwa Spraw Zagranicznych Kanady).

Inne:

• Międzynarodowy projekt badawczy nt. „Varieties of Democracy (V-Dem)” – opracowanie światowego indeksu demokracji, koordynator: Uniwersytet w Goeteborgu (Szwecja) oraz The Kellogg Institute at The University Notre Dame (USA) – udział w projekcie jako ekspert narodowy ds. Polski (2016 -, projekt kroczący);
• Członek CORECEL – The Committee for the Research of Central and Eastern European Law (przy Akademii Nauk Republiki Czeskiej) (od 2012);
• Recenzent The Research Agency of the Czech Republic (od 2013);
• Recenzent The Slovak Research and Development Agency (od 2014);
• Sekretarz Redakcji kwartalnika „Droit Polonais Contemporain – Polish Contemporary Law” (1984-2001);
• Członek Rady Redakcyjnej kwartalnika „Pro Publico Bono. A Budapesti Corvinus Egyetem Közigazgatástudományi Karának folyóirata” [Węgry] (od 2010);
• Członek Rady Redakcyjnej kwartalnika „Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem””, odpowiedzialny za dział „Prawo konstytucyjne” (2013 – ).

Publikacje książkowe:

w języku polskim

1. „Instytucja prezydenta w systemie politycznym V Republiki Francuskiej”, Warszawa 1995, Wydawnictwo Sejmowe, ss. 282;
2. „Dobro wspólne, władza, korupcja. Konflikt interesów w życiu publicznym”, Warszawa 1997, Instytut Spraw Publicznych (redaktor naukowy), ss. 182;
3. „Konstytucja dla rozszerzającej się Europy”, Warszawa 2000, Instytut Spraw Publicznych, (redaktor naukowy), ss. 468;
4. „Zasada subsydiarności w traktatach z Maastricht i Amsterdamu”, Warszawa 2000, Scholar, ss. 152 (10 arkuszy wydawniczych);
5. „Parlamenty a integracja europejska”, Warszawa 2002, Wydawnictwo Sejmowe, (współredaktor naukowy Maria Kruk), ss. 252 (22,5 arkuszy wydawniczych); rozdział pt. „Formy współpracy parlamentów w Unii Europejskiej”, tamże, s. 193-231.

w językach obcych

1. “The National Constitutions and European Integration”, Scholar, Warszawa 1995 (redaktor naukowy) ss. 198; rozdział pt. “Guarantees of Human Rights in the Light of the European Integration. The Case of Poland”, s. 169-186.

Artykuły i rozdziały w pracach zbiorowych

w języku polskim

1. Rozdział pt. „Prezydent V Republiki Francuskiej jako strażnik konstytucji” w: W. J. Wołpiuk (red.), „Prawo na Zachodzie”, Wrocław – Warszawa 1992, Wyd. Ossolineum, s. 139-156;
2. Artykuł pt. „Rozdział religii od państwa w Japonii”, “Jurysta” 1994, nr 11, s. 29-30;
3. Artykuł pt. „Samorządowy charakter drugiej izby parlamentu” w: „Samorządowy charakter drugiej izby parlamentu”, Warszawa 1994, Biuro Studiów i Analiz (dalej: BSiA) Kancelarii Senatu, OT-120, s. 2-6;
4. Redakcja publikacji pt. „Dwuizbowy parlament w projektach konstytucji”, Warszawa 1994, BSiA Kancelarii Senatu, OT-124, (z Lidią Śmietanko);
5. Redakcja publikacji pt. „Senat a samorząd”, Warszawa 1994, BSiA Kancelarii Senatu, OT-125, (z Lidią Śmietanko);
6. Artykuł pt. „Gwarancje praw człowieka w świetle integracji europejskiej”, “Jurysta” 1995, nr 3, s. 13-17;
7. Artykuł pt. „Konstytucyjna zasada rządów przedstawicielskich”, “Jurysta” 1995, nr 5, s. 11-14;
8. Artykuł pt. „Reforma Najwyższej Rady Sądownictwa we Francji”, “Jurysta” 1995, nr 6, s. 7-9;
9. Artykuł pt. „Słownik pojęć europejskich: zasada subsydiarności”, “Przegląd Legislacyjny” 1997, nr 1, s. 167-179;
10. Artykuł pt. „Opinia o jednolitym projekcie Konstytucji RP uchwalonym 16 stycznia 1997 r. przez Komisję Konstytucyjną Zgromadzenia Narodowego”, “Nauka” 1997, nr 3 (praca zbiorowa pod red. Marii Kruk), s. 13-46;
11. Rozdział pt. „Organy i procedura stanowienia prawa wspólnotowego oraz udział w niej państw narodowych” w: Maria Kruk (red.), „Prawo międzynarodowe i wspólnotowe w wewnętrznym porządku prawnym”, Warszawa 1997, s. 159-187;
12. Artykuł pt. „Zasada pomocniczości w projekcie Konstytucji RP”, „Jurysta” 1997, nr 4, s. 3-8;
13. Artykuł pt. „Instytucja Ombudsmana europejskiego”, “Studia Europejskie” 1998, nr 4, s. 27-44;
14. Artykuł pt. „Słownik pojęć europejskich: Ombudsman Unii Europejskiej”, “Przegląd Legislacyjny” 1998, nr 1-2, s. 266-281;
15. Artykuł pt. „Złe zarządzanie przez instytucje Wspólnoty Europejskiej”, „Jurysta” 1998, nr 12, s. 3-6;
16. Rozdział pt. „Zasada subsydiarności (pomocniczości)” w: Wojciech Sokolewicz (red.),
17. „Konstytucja RP. Zasady podstawowe”, Warszawa 1998, Wyd. Sejmowe, s. 188-202;
18. Rozdział pt. „Zasada rządów przedstawicielskich oraz formy demokracji bezpośredniej”, w: Wojciech Sokolewicz (red.), „Konstytucja RP. Zasady podstawowe”, Warszawa, Wyd. Sejmowe 1998, s. 123-145;
19. Rozdział pt. „Wpływ zasady subsydiarności na polskie reformy ustrojowe” w: Dariusz Milczarek (red.), „Subsydiarność”, wyd. Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1996, s. 147-166; wydanie drugie uzupełnione 1998, s.137-156;
20. Głos w dyskusji nt. „Karać czy nie karać protestujących rolników? (Wielogłos prawników)”, „Prawo rolne” 1999, nr 4, s. 79-81;
21. Rozdział pt. „Zasada pomocniczości jako zasada konstytucyjna Rzeczypospolitej Polskiej oraz Unii Europejskiej” w: Cezary Mik (red.), „Europeizacja prawa krajowego”, Toruń 2000, TNOiK, s.49-84;
22. „Opinia o parlamentarnym trybie ratyfikacji statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego”, “Przegląd Sejmowy” 2001, nr 4, s. 167-169;
23. Rozdział pt. „Tennō – doktryna, prawo, praktyka. Instytucja cesarza w perspektywie reformy konstytucji Japonii”, ss. 329-339 [w:] Maria Kruk, Janusz Trzciński, Jan Wawrzyniak (red.), „Konstytucja i władza we współczesnym świecie. Doktryna – prawo – praktyka”, Wyd. Sejmowe, Warszawa 2002, s. 329-339;
24. Artykuł pt. „Kiedy zaginął człowiek. Problemy prawne”, „Jurysta” 2002, nr 11-12, ss. 39-42;
25. Artykuł pt. “Legitimacy and Constitutional Stability as Challenges for Poland’s Accession to the European Union”, “Droit Polonais Contemporain – Polish Contemporary Law” 2000-2001, nr 1-4, s. 95-109;
26. Artykuł pt. « Słownik pojęć europejskich: COSAC: Conférence des organes spécialisés dans des affaires communautaires », “Przegląd Legislacyjny” 2002, nr 3, s. 128-144;
27. Rozdział pt. „Potrzeba stworzenia mechanizmu gwarantującego udział Sejmu, Senatu i regionów w krajowym procesie decyzyjnym w sprawach integracyjnych” w: Jan Barcz (red.), „Czy zmieniać konstytucję ? Ustrojowo-konstytucyjne aspekty przystąpienia Polski do Unii Europejskiej”, Warszawa 2002, Instytut Spraw Publicznych, s. 117-125;
28. Artykuł pt. „Zasada pomocniczości (subsydiarności) w Europejskiej Karcie Samorządu Terytorialnego”, „Samorząd Terytorialny” 2002, nr 1-2, s. 106-113;
29. Rozdział pt. „Konwent o roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej” w: Leszek Garlicki, Andrzej Szmyt (red.), „Sześć lat Konstytucji RP”, Warszawa 2003, Wydawnictwo Sejmowe, s. 220-230;
30. Fragment nt. aksjologii Konstytucji w: Maria Kruk (red.), „Pytania o Konstytucję”, “Studia Prawnicze” 2003, nr 3, s. 5-34.
31. Artykuł pt. „Subsydiarność a suwerenność” w: Marek Pieńkowski OP, Stefan Wilkanowicz (red.), „Dobro narodu, dobro Unii, dobro Europy” – wydanie specjalne czasopisma „Wokół Współczesności” 2004, nr 1 (17), OCIPE – Office Catholique d’Information et de Promotion Européenne, Warszawa, s. 122-144;
32. Artykuł pt. „Procedura ustawodawcza w Senacie a jakość prawa – wybrane problemy”, „Przegląd Legislacyjny” 2004, nr 2, s. 57-69;
33. Rozdział pt. „Standardy jakości tworzenia prawa w Unii Europejskiej” w: Maria Kruk, Jan Wawrzyniak (red.), „Polska w Unii Europejskiej”, Kraków 2005, wydawnictwo Zakamycze, s. 71-88;
34. Rozdział pt. „Lepsze prawo – wyzwanie dla Senatu” w: Jan Wawrzyniak (red.), „Tryb ustawodawczy a jakość prawa”, Warszawa 2005, wydawnictwo Trybunału Konstytucyjnego, s. 113-132;
35. Rozdział pt. „Europejskie kompetencje Parlamentu Szkockiego” w: Adam Łazowski, Rudolf Ostrihansky (red.), „Współczesne problemy europejskiej przestrzeni prawnej. Księga dla uczczenia 70 urodzin prof. dr. hab. Eugeniusza Piontka”, Kraków 2005, wydawnictwo Zakamycze, s. 251-262;
36. Rozdział pt. „Zasada pomocniczości (subsydiarności) w Kanadzie?” w: „Ustroje, doktryny, instytucje polityczne. Księga jubileuszowa Profesora zw. dra hab. Mariana Grzybowskiego”, Kraków 2007, wyd. UJ, s. 285-298;
37. Artykuł pt. „Rola parlamentów narodowych w UE – aspiracje a rzeczywistość”, „Studia Prawnicze” 2007, nr 2, s. 97-112;
38. Rozdział pt. „Prawo wyborcze na urząd prezydenta na Węgrzech”, Sabina Grabowska, Radosław Grabowski (red.), „Prawo wyborcze na urząd prezydenta w państwach europejskich”, wyd. Oficyna Wolters Kluwer business, Warszawa-Kraków 2007, ss. 282-292 (współautor Ivan Halasz);
39. Rozdział pt. „Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej” w: Sabina Grabowska, Radosław Grabowski (red.), „Zasady zmiany konstytucji w państwach europejskich”, A Wolters Kluwer business, Warszawa-Kraków 2008, ss. 382-390;
40. Rozdział pt. „Czy zmieniać Konstytucję?” w: Mirosław Granat (red.) „Prawo międzynarodowe i wspólnotowe w krajowych porządkach prawnych Polski i Francji”, Warszawa 2008, Wydawnictwo Sejmowe, s. 159-168;
41. Rozdział pt. „Wpływ obywateli na tworzenie konstytucji. Kilka refleksji na podstawie polskich doświadczeń” w: „W trosce o rodzinę. Księga pamiątkowa ku czci Profesor Wandy Stojanowskiej”, Warszawa 2008, Wydawnictwo C.H. Beck, s. 373-383;
42. Hasło „Zasada pomocniczości (preambuła)” w: Wiesław Skrzydło, Sabina Grabowska, Radosław Grabowski (red.), „Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz encyklopedyczny”, Warszawa 2009, Wydawnictwo Wolters Kluwer business, s. 719-722;
43. Głos w dyskusji w: Dariusz Górecki (red.), „Sytuacja ludności polskiej na Wschodzie w świetle obowiązującego prawa i praktyki” , TNOiK, Toruń 2009, ss. 265-266;
44. Rozdział pt. „Francja jako państwo zdecentralizowane w świetle reformy konstytucji z 2003 roku” w: Jan Wawrzyniak, Marzena Laskowska (red.), „Instytucje prawa konstytucyjnego w dobie integracji europejskiej. Księga jubileuszowa prof. Marii Kruk-Jarosz”, Warszawa 2009, Wydawnictwo Sejmowe, s. 279-285;
45. Artykuł pt. „Rola parlamentów narodowych w świetle Traktatu z Lizbony”, „Przegląd Sejmowy” 2010, nr 5, s. 167-184;
46. Rozdział pt. „Pomocniczość horyzontalna w polskim prawie” w: Norbert Szczęch (red.), “Ius est ars boni et aequi”. Księga Jubileuszowa z okazji 5-lecia Wydziału Prawa Wyższej Szkoły Menedżerskiej w Legnicy”, Legnica 2010, Wyższa Szkoła Menedżerska w Legnicy, t. II, s.493-504;
47. Artykuł pt. „Orzeczenie francuskiej Rady Konstytucyjnej w sprawie Traktatu z Lizbony”, „Prawo i Polityka” 2010, nr 1, s. 35-52;
48. Rozdział pt. „Zmiany ustrojowe w związku z członkostwem we Wspólnotach i w Unii Europejskiej. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej” w: Katarzyna Kubuj, Jan Wawrzyniak (red.), „Europeizacja konstytucji państw Unii Europejskiej”, Warszawa 2011, wyd. Scholar, s. 321-342;
49. Rozdział pt. „Ochrona praw kobiet we Francji. Wybrane problemy” w: Jelena KondratiewaBryzik, Wojciech Sokolewicz (red.), „Ochrona praw kobiet we współczesnym świecie”, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2011, s. 220-230;
50. Artykuł pt. „Z dziejów solidaryzmu we Francji – geneza doktryny i praktyki politycznej”, „Państwo i Prawo” 2012, nr 4, s. 42-53;
51. Rozdział pt. „Recepcja zasad zachodniego konstytucjonalizmu (na przykładzie Maroka)” w: Agnieszka Rothert, Jarosław Szymanek, Aleksandra Zięba (red.), „Zmiany polityczne w państwach arabskich. Wybrane zagadnienia ustrojowe”, Warszawa 2012, Dom Wydawniczy Elipsa, s. 33-40;
52. Rozdział pt. „Rada Konstytucyjna a Traktat z Lizbony” [w:] Jarosław Szymanek (red.), „Ustrój polityczny Francji współczesnej”, Warszawa 2013, Dom Wydawniczy Elipsa, s. 273-291;
53. Rozdział pt. „Podział władzy we Francji. Prolegomena” [w:] Piotr Radziewicz, Jan Wawrzyniak (red.), „Konstytucja – Rząd – Parlament. Księga jubileuszowa Profesora Jerzego Ciemniewskiego”, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2014, s. 260-272;
54. Rozdział pt. „Umiędzynarodowienie prawa konstytucyjnego a konstytucjonalizacja prawa międzynarodowego. Garść refleksji” [w:] Barbara Mikołajczyk, Joanna Nowakowska-Małusecka (red.), „Prawo organizacji międzynarodowych wobec wyzwań współczesnego świata. Księga Jubileuszowa dedykowana Pani Profesor Genowefie Grabowskiej”, Oficyna Wydawnicza Edward Mitek, BydgoszczKatowice 2014, s. 14-22;
55. Rozdział pt. „Prezydent w systemie konstytucyjnym Rzeczypospolitej Polskiej”, [w:] Joanna Kielin, Jan Wawrzyniak (red.), „Instytucja Prezydenta we Włoszech i w Polsce”, A Wolters Kluwer, Warszawa 2014, s. 219-233;
56. Rozdział pt. „Zasada podziału władzy i zrównoważenia władz w Maroku w świetle Konstytucji z 29 lipca 2011 roku”, „Gdańskie Studia Prawnicze”, vol. XXXI, Gdańsk 2014, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, s. 373-382;
57. Rozdział pt. „Gender mainstreaming w ustawodawstwie francuskim. Podstawy konstytucyjne i wybrane przykłady”, „Studia Iuridica Lublinensia”, vol. XXI, Lublin 2014, wydawnictwo UMCS, pages 683-694;
58. Rozdział pt. „Solidaryzm we Francji: doktryna, konstytucja, ustawodawstwo” w: Anna Łabno (red.), „Zasada solidarności we współczesnym prawie konstytucyjnym. Doświadczenia polskie i międzynarodowe”, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2015;
59. Rozdział pt. „Konsultacje społeczne jako instrument kontroli legalności ustawy w Sejmie” w: Piotr Radziewicz (red.), „Kontrola legalności ustawy w Sejmie”, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2015;
60. Hasła do „Wielkiej Encyklopedii Prawa”, tom VI „Prawo Konstytucyjne”, red. Anna Łabno, wydanie II rozszerzone, wyd. Fundacja „Ubi societas ibi ius”, Warszawa 2016, s.372-373, 471-473, 458-461;
61. Recenzja książki: Przemysław Czernicki, Bartłomiej Opaliński (red.), pt. „Konstytucje polskie dwudziestolecia międzywojennego. Doświadczenia, inspiracje, instytucje”, Wydawnictwo Uczelni Techniczno-Handlowej im. Heleny Chodkowskiej w Warszawie, Warszawa 2015, ss. 172 w czasopiśmie „Państwo Prawne” 2015, nr 1 (wydany w 2016), s.196-200;
62. Wspomnienie o prof. Pawle Sarneckim w „Przeglądzie Prawa Konstytucyjnego” 2017 nr 1, s. 286-7.

w językach obcych:

1. Artykuł pt. “Democratic Reforms of the Political System of Poland in the Light of the Principle of Subsidiarity”, “Ritsumeikan Law Review. International Edition”, Kyoto 1995, nr 10, s. 17-34 [Japonia];
2. Artykuł pt. “The Principle of Subsidiarity under in the 1997 Constitution of Poland”, “Transatlantic Law Journal. Warsaw – Saint Louis”, vol. 1997, Saint Louis University Press, s. 107-120 [USA];
3. Artykuł pt. “The Constitutionalization of the Legal Order in Poland”, “Droit Polonais Contemporain – Polish Contemporary Law” 1997, nr 1-4, s. 115-134;
4. Artykuł pt. “The Principle of Representative Government and Forms of Direct Democracy and Their Application in Polish Constitutional Law”, „Polish Legal Journal” 1998, vol. 3, nr 1, Book World Publications, Den Bosch [Holandia], s. 9-44;
5. Artykuł pt. “Действенность Конституции в польском правовом порядке: вчера, сегодня и завтра” w: „Проблемы Конституционализма” 1998, nr 3, Белорусcкий Центр Конституционализма и Сравнительно-правовых Исследований, Minsk [Białoruś], s. 5-20;
6. Artykuł pt. “Принцип субсидиaрности в новой польской Конституции из 1997 года”, „Журнал Российского Права” 1999, nr 3-4, Moskwa, s. 165-177 [Rosja];
7. Dwa rozdziały w publikacji zbiorowej: Mirosław Wyrzykowski (red.), “Constitutional Essays”, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 1999: “The Constitutionalization of the Legal Order in Poland”, s. 71-104; “The Principle of Representative Government and Forms of Direct Democracy and Their Application in Polish Constitutional Law”, s. 155-190, (przedruk artykułów opublikowanych uprzednio w piśmiennictwie naukowym);
8. Artykuł pt. “Subsidiarity as a New constitutional principle of Poland” w: Enrique Banús (red.), “Subsidiariedad: historia y aplicación. Subsidiarity: history and application”, Pamplona 2000, “Studia Europea Navarrensis” nr 3, s. 439-456 [Hiszpania];
9. Artykuł pt. “Changing constitutional rules: Polish road to the European Union”, “Zbornik Radova Pravnog Fakulteta u Splitu” 2001, vol. 38 (64), ss. 449-472, Split [Chorwacja];
10. Artykuł pt. « Constitutionnalisation du droit en Pologne », „Revue de justice constitutionnelle est-européenne”, Wydawnictwo: Presses universitaires de la Faculté de Droit de ClermontFerrand, Université d’Auvergne 2002 [Francja], nr 2; s. 125-153;
11. Artykuł pt. “The protection of fundamental rights in a digital age. The case of Poland”, “Zbornik Radova Pravnog Fakulteta u Splitu”, Split [Chorwacja] 2004, s. 249-260;
12. Artykuł pt. “National and Ethnical Minorities in Poland – Problem of the Legal Definition”, “Acta iuridica hungarica” [Węgry] 2004, nr 45 (3-4), s. 281-300;
13. Artykuł pt. “Nemzeti és etnikai kisebbségek Lengyelországban – A definíció jogi problémái”, „Pro Minoritate” 2004, nr Ösz – Tél, Budapest [Węgry], s. 236 – 254;
14. Artykuł pt. “The New Constitutional Principle of Subsidiarity and „the Diminishing State” in Poland”, “Journal of Constitutional law in Eastern and Central Europe” 2002, nr 9(1), s. 51-95 [USA];
15. Rozdział pt. “Constitutional Change in Poland. Adjustment in anticipation: legal and democratic dilemmas” w: Antoaneta Dimitrova (red.), “Driven to Change: The European Union Enlargement Viewed from the East”, Wydawnictwo: The Manchester University Press, Manchester 2004, s. 59-76 [Wlk. Brytania];
16. Rozdział pt. “Subsidiarität und Souveränität“ w: Ignace Berten, Thomas Eggensperger, Ulrich Engel (red.), „Gemeinwohl im Konflikt der Interessen. Gesellschaftpolitische, sozialethische und philosophisch-theologische Recherchen zu Europa. Le bien commun dans le conflit des intérêts. Recherches sociopolitiques, socio-éthiques et philosphico-théologiques sur l’Europe“, Wydawnictwo Lit Verlag, Münster 2005, s. 5-29 [RFN];
17. Rozdział pt. „Les critères et les prémisses de la réception des modèles constitutionnels lors de la transformation démocratique en Europe centrale et orientale. L’expérience polonaise » w: « Impérialisme et chauvinisme juridiques. Imperialism and Chauvinism in the Law. Rapports présentés à l’occasion du colloque – 20ème anniversaire de l’Institut suisse de droit comparé. Reports presented to a colloquium on the occasion of the 20th anniversary of the Swiss Institute of Comparative Law” [współautorstwo Maria Kruk], seria “Publications de l’Institut suisse de droit comparé. Veröffentlichungen des Schweizerischen Instituts für Rechtsvergleichung. Pubblicazioni dell’Istituto svizzero di diritto comparato. Publications of the Swiss Institute of Comparative Law”, wydawca Schulthess Polygraphischer Verlag Zürich 2004, s. 111-119 [Szwajcaria];
18. Artykuł pt. “Bicameralism in Poland and Membership of the European Union”, “Universitatea >>Mihail Kogălniceanu<< - Iaşi. Buletin Ştiinţific” 2005, nr 14, Iaşi, s. 92-100 [Rumunia];
19. Artykuł pt. “Future of the European Union – Polish Point of View”, “Revista Electrónica de Estudios Internacionales” 2006, nr 11, www.reei.org , s. 1-6 [Hiszpania];
20. Artykuł pt. „Referendum o Ústavě v Polsku”, „Pravnik” 2007, nr 1, Praha [Republika Czeska], (współautorstwo Mirosław Wyrzykowski), s. 71-88;
21. Artykuł pt. “Constitution-making in Poland. Some reflections on popular involvement”, “Zbornik Radova Pravnog Fakulteta u Splitu”, Split [Chorwacja] 2008, nr 2, s. 279-286;
22. Artykuł pt. “Popular Involvement in Constitution-making? Some Reflectionson the Basis of Polish Experience” w: Jan Wawrzyniak (red.), “VIIth World Congress of Constitutional Law Athens. Referaty delegacji polskiej”, Koźmiński Academy Law School Papers No 4, 2009, s. 59-67;
23. Artykuł pt. „Зaщита основных прав и свобод в цифровую эру в Польше”, „Сравнительное Кoнcтитуционное Обозрение” [Rosja] 2010, nr 6, s. 1-9;
24. Rozdział pt. “Funkcionálni aspekt ústavni zásady subsidiarity v polském právu” w: Zdeněk Masopust, Helena Jermanová (red.), “Dvacet let poté: Právo ve víru metamorfóz”, wydawca: Edični řada Ústavu státu a práva AV ČR, Praha-Plzeň 2010, s. 147-160 [Republika Czeska];
25. Rozdział pt. “Az Alkotmány Preambuluma: a Lengyyel Köztársaság új értékrendjének kifejezöje” w: Vanda Lamm (red.), “Preambulum az Alkotmányokban”, Publishing House of the Hungarian Academy of Sciences, Budapest 2011, s. 83-100 [Węgry];
26. Rozdział pt. « Le Traité de Lisbonne devant le Tribunal constitutionnel polonais : quelques réflexions au sujet du « voyage » du droit », w : « Les voyages du droit. Mélanges Dominique Breillat », wyd. Faculté de droit, Université Poitiers 2011, s. 155-164, [Francja];
27. Artykuł pt. “Preamble to the Constitution as an Expression of the New Axiology of the Republic of Poland”, “Acta Juridica Hungarica” 2011, nr 1 (52), s. 40-53 [Węgry]; Wspomnienie o prof. dr. hab. Wojciechu Sokolewiczu, „Pravnik” 2012, nr 6, Praha [Republika Czeska], s. 645-647;
28. Artykuł pt. „Polish Electoral Code: Gender Quotas” w: Helena Jermanová, František Cvrček (red.), „Quo vadis, středni Evropo? Metamorfózy práva III”, Praha-Plzeň 2012 [Republika Czeska], wydawca: Edični řada Ústavu státu a práva AV ČR, s. 179-187.
29. Artykuł pt. „A szuverenitás problémája Lengyelországban”, „Pro Publico Bono – Magyar Közigazgatás” [Węgry] 2014, nr 1, s. 5-20;
30. Artykuł pt. „A külföldiek választójoga Lengyelországban” w: Ivan Halász (red.), „A migránsok politikai integrációja a visegrádi államokban”, Budapest 2014, [Węgry], s. 95-106;
31. Rozdział pt. „A New Paradigm of Consultations in the Law-making Process in Poland” w: František Cvrček, Helena Jermanová (red.), „Metamorfózy práva ve Střední Evropĕ IV. Žijeme v nejlepšim z možných právních svĕtů? [Metamorphoses of law in Central Europe IV. Do we live in the best world possible?]”, Vydavatelství a nakladatelství Aleš Čenĕk s.r.o., Plzeň 2014 [Republika Czeska], s. 172-188;
32. Rozdział pt. „Cadre constitutionnel” w: Mariola Lemonnier (red.), „Le droit polonais positif”, Direction de la collection: Association Henri Capitant des amis de la culture juridique française, Wydawnictwo: lextensoéditions, Paris 2017 [Francja].

Wybrane referaty przedstawione na konferencjach naukowych krajowych i międzynarodowych

1. “Guarantees of Human Rights in the Light of the European Integration. The Case of Poland”, polsko-norweskie seminarium nt. “The National Constitutions and the European Integration”, Warszawa, 1994;
2. “The Principle of Subsidiarity as a Principle of Constitutional Law”, IV Światowy Kongres Prawa Porównawczego, Ateny [Grecja], 1994;
3. “New Polish Constitution: dilemmas and perspectives”, Instytut Federalizmu, Uniwersytet we Fryburgu [Szwajcaria], 1995;
4. “Constitutions and Peace within States: Minorities, Human Rights and Welfare State”, IV Światowy Kongres Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Konstytucyjnego, Tokio 1995;
5. “Constitutionnalisation du droit en Pologne », Światowy Kongres Prawa Porównawczego, Bristol [Wlk. Brytania] 1998;
6. “Diminishing state and constitutional rights in Poland”, V Światowy Kongres Prawa Konstytucyjnego, Rotterdam [Holandia]1999;
7. “Practice of applying the principle of subsidiarity in Poland after entrance into force of the Constitution of 2d April, 1997”, Swiss Institute of Comparative Law, Lozanna [Szwajcaria] 1999;
8. “Changing constitutional rules: Polish road to the European Union”, konferencja międzynarodowa nt. “The politics of enlargement in Central and Eastern Europe: Changing rules and institutions”, zorganizowana przez the Leiden University oraz Academia Istropolitana Nova, Bratysława [Słowacja] 2000;
9. „Podział kompetencji a zasada pomocniczości w Unii Europejskiej – proces ponicejski”– na posiedzeniu Grupy Refleksyjnej przy Prezydencie RP, Warszawa 2001;
10. „Udział parlamentu i regionów w europejskim procesie decyzyjnym: czy polska konstytucja powinna zostać zmieniona?”, konferencja nt. „Konstytucyjne aspekty akcesji Polski do Unii Europejskiej”, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2002;
11. „Subsydiarność a suwerenność”, międzynarodowa konferencja nt. „Interes narodowy, interes europejski, interes Unii Europejskiej” zorganizowana przez Espaces, dominikańskie Centrum na rzecz Integracji Europejskiej, Kraków 2002;
12. “The protection of fundamental rights in a digital age. The case of Poland”, XVI Międzynarodowy Kongres Prawa Porównawczego, Brisbane [Australia], złożony na piśmie generalnemu sprawozdawcy, 2002;
13. „Les critères et les prémisses de la réception des modèles constitutionnels lors de la transformation démocratique en Europe centrale et orientale. L’expérience polonaise” [współautorstwo Maria Kruk], Kolokwium z okazji 20-lecia Szwajcarskiego Instytutu Prawa Porównawczego w Lozannie, złożone na piśmie i włączone do dokumentacji kolokwium, Lozanna, 2002;
14. „Współpraca parlamentów państw członkowskich Unii Europejskiej w jej funkcjonowaniu – szanse i trudności”, polsko-czeskie seminarium nt. „Nowe oblicze Europy. Prawne i polityczne reformy Unii Europejskiej”, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2003;
15. „Tworzenie prawa przez Senat”, seminarium nt. „Prawne i praktyczne uwarunkowania tworzenia prawa a jakość prawa”, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2003;
16. “The Constitution of Poland and the accession to the European Union”, międzynarodowa chorwacko-włosko-polska konferencja nt. “The national Constitution and the membership to the European Union”, Uniwersytet w Splicie [ Chorwacja], 2003;
17. „Minorités nationales et éthniques en Pologne” [współautorstwo Ewa Gdulewicz] przedstawiony na VI Światowym Kongresie Prawa Konstytucyjnego, Santiago de Chile [Chile], 2004;
18. „Standardy tworzenia prawa w Unii Europejskiej”, krajowa konferencja konstytucjonalistòw, Instytut Nauk Prawnych PAN, Wierzba 2004;
19. „Senat w procesie ustawodawczym w Polsce – wyzwania dla przyszłości”, krajowa konferencja konstytucjonalistów nt. „Proces ustawodawczy w Polsce a jakość prawa – wyzwania dla przyszłości”, Instytut Nauk Prawnych PAN , Warszawa 2005;
20. « Constitutions nationales et construction europeenne : les modifications constitutionnelles, sontells vraiment necessaires ? », polsko-francuska konferencja nt. « L’application du droit international et communautaire dans l’ordre juridique interne en France et en Pologne », UKSW, Trybunał Konstytucyjny, Naczelny Sąd Administracyjny, Warszawa, 2005;
21. „Le référendum constitutionnel en Pologne”, złożony na piśmie generalnemu sprawozdawcy [współautorstwo Mirosław Wyrzykowski], XVII Międzynarodowy Kongres Prawa Porównawczego, Utrecht [Holandia], 2006;
22. “Popular Involvement In Constitution-making? Some Reflections on the Basis of Polish Experience”, VII Światowy Kongres Prawa Konstytucyjnego, Ateny [Grecja], 2007;
« Le rôle des parlements nationaux dans l’Union Européenne à la lumière du Traité Modificatif », polsko-francuska Konferencja Okrągłego Stołu nt. « Najnowsze kierunki rozwoju prawa europejskiego w przededniu podpisania Traktatu Reformującego Unię Europejską”, Instytut Nauk Prawnych PAN, Warszawa 2007;
23. „Gwarancje praw kobiet we Francji”, międzynarodowa konferencja nt. „Gwarancje praw kobiet we współczesnym świecie”, Akademia Leona Koźmińskiego, Warszawa 2010;
24. “Funkcjonalny aspekt zasady pomocniczości w polskim prawie”, międzynarodowa konferencja nt. „Twenty years after. Law under metamorphosis”, Instytut Państwa i Prawa Akademii Nauk Republiki Czeskiej oraz Uniwersytet Zachodnioczeski w Pilznie, Znojmo [Republika Czeska], 2010;
25. „Solidaryzm w prawie francuskim i szwajcarskim”, konferencja nt. „Solidaryzm jako zasada prawna”, Uniwersytet Śląski, Kroczyce 2011;
26. „The critical assessment of the new Hungarian electoral system”, międzynarodowa konferencja nt. “New electoral system in Hungary”, The Friedrich Ebert Stiftung, The Political Capital Institute (NGO), Budapeszt [Wegry] 2012;
27. “New Polish Electoral Code and the Migrants Voting Rights”, międzynarodowa konferencja nt. “The Integration of Migrants to the Political Communities of the Visegrad Countries”, Narodowy Uniwersytet Służby Publicznej w Budapszcie, Uniwersytet Macieja Korwina w Budapeszcie, Węgierska Akademia Nauk, Budapeszt [Węgry] 2012;
28. “Gender quotas in the new polish electoral code”, międzynarodowa konferencja nt. “Quo vadis Central Europe? Metamorfózy práva ve středni Evropĕ III”, Instytut Państwa i Prawa Czeskiej Akademii Nauk i Zachodnioczeski Uniwersytet w Pilznie, Znojmo [Republika Czeska] 2012;
29. Wypowiedź w panelu dyskusyjnym nt. „Solidaryzm w filozofii prawa i polityki”, konferencja nt. „W poszukiwaniu nowych form solidaryzmu społecznego”, Uniwersytet Śląski, Katowice 2012;
30. „Problemy suwerenności w Polsce”, polsko-włoska konferencja nt. „Aktualne problemy konstytucyjne Polski i Włoch”, Uniwersytet M. Curie-Skłodowskiej, Lublin 2012;
31. „Prezydent w systemie konstytucyjnym państwa”, polsko-włoska konferencja nt. „Instytucja prezydenta w Polsce i we Włoszech”, Akademia Leona Koźmińskiego, Warszawa 2013;
32. “The Constitution of the Republic of Poland as a member State of the European Union: present dilemmas”, Instytut Nauk Prawnych Węgierskiej Akademii Nauk, Budapeszt [Węgry] 2013;
33. „Printemps, été, automne, hiver? Bilan de la transition démocratique dans les Etats du de Visegrad (République Tchéque, Slovaquie, Hongrie, Pologne)”, The 9th International Association of Constitutional Law – Association internationale de droit constitutionnel World Congress 2018, sesja nt. „New spring of constitution-making?”, Oslo [Norwegia], 14-18 czerwca 2014;
34. „The Changing Paradigm of the Popular Consultation in Law-making in Poland”, międzynarodowa konferencja nt. „Metamorphoses of the law in Central Europe IV”, Znojmo [Republika Czeska], 1 października 2014;
35. „Subsidiarity between philosophical concept and legislative efficiency. Remarks on the basis of the practice of The Republic of Poland and The European Union”, międzynarodowe seminarium nt. „How the law reacts on novelties?”, Institute of State and Law, Slovak Academy of Sciences, Piešťany [Słowacja], 11-13 marca 2015;
36. „Constitutional amendments in Poland”, międzynarodowe seminarium nt. „Polish constitutional and electoral law”, Hungarian Academy of Sciences, Budapest [Węgry], 19 listopada 2015;
37. “Changing political system without changing the Constitution. The Case of Poland”, międzynarodowa konferencja nt. „Constitutional changes in Central Europe after the 2008 economic crisis”, National University of Public Service, Budapest [Węgry], 3 czerwca 2016;
38. „Electoral Legislation and Political System in Poland”, międzynarodowe seminarium nt.” Electoral Legislation and Political System in Central Europe “, National University of Public Service, Budapest [Węgry], 7 czerwca 2016;
39. “Constitutional Tribunal in Poland: political conflict or violation of the Constitution?”, międzynarodowa konferencja nt. “New splendid world or an island? Metamorphoses of law in Central Europe V”, Institute of State and Law, Czech Academy of Sciences and the University of Pilsen, Znojmo [Republika Czeska], 8 czerwca 2016;
40. „Foreign policy in Poland. Constitutional framework”, międzynarodowe seminarium nt. „Foreign policy in Visegrad countries”, Faculty of Law, Szeged University [Węgry], 17 listopada 2016;
41. “>>Good Change<< in Poland in the Light of European Democratic Principles”, międzynarodowa konferencja nt. „Enforcing the common values in the European Union? Recent experience from Poland”, Institute of State and Law, The Czech Academy of Sciences, Praha [Republika Czeska], 6 grudnia 2016;
42. „Ustrojowy dualizm w Polsce >>dobrej zmiany<<”, międzynarodowa konferencja nt. „Právny pluralizmus a pojem práva”, Piešťany [Słowacja], Instytut Państwa i Prawa Słowackiej Akademii Nauk, 5-7 kwietnia 2017;
43. „Ochrona praw człowieka w Nowej Kaledonii. Między uniwersalizmem a specyfiką regionalną”, międzynarodowa konferencja nt. „Systemy ochrony praw człowieka w Europie oraz w Australii i Oceanii. Kontekst uniwersalny – specyfika regionalna – uwarunkowania realizacyjne”, Warszawa, 25-27 kwietnia 2017;
44. “Ustrój RP na tle ewolucji konstytucjonalizmu państw Grupy Wyszehradzkiej”, ogólnopolska konferencja nt. “Dwadzieścia lat obowiązywania Konstytucji RP: Polska myśl konstytucyjna a międzynarodowe standardy demokratyczne”, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce, 12-14 czerwca 2017;
45. „Konstytucyjna zasada subsydiarności. Próba bilansu”, międzynarodowa konferencja nt. „Konstytucja RP po 20 latach obowiązywania: jak ją odczytujemy, jakie stawia wyzwania?”, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski, Katowice, 19-20 października 2017;
46. „Aksjologia Konstytucji RP. Zamierzenia i perspektywy”, ogólnopolska konferencja nt. „Dwie dekady Konstytucji – doświadczenia i wyzwania”, Zakład Teorii i Filozofii Prawa, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Opolski i Wydział Ekonomii i Zarządzania Politechniki Opolskiej, Opole, 27 października 2017;
47. „Post-Soviet Legacy in Polish Constitutionalism and Social Peace”, The 10th International Association of Constitutional Law – Association internationale de droit constitutionnel World Congress 2018, Seul [Korea], 18-22 czerwca 2018;
48. „Odnowa demokracji według Emmanuela Macron. Koncepcja, program reform, realizacja”, konferencja nt. „60 lat Konstytucji V Republiki Francuskiej. Ustrój – doktryny – partie.”, Uniwersytet Jagielloński, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych oraz Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych, Kraków, 5 października 2018.
49. „O konstytucję Rzeczypospolitej. Wspomnienie o Profesor Janinie Zakrzewskiej”, konferencja pt. „Jubileusze wielkich, którzy zostawili po sobie „pomnik trwalszy niż ze spiżu…”, Archiwum Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 29 listopada 2018 r.