Edukacja czy indoktrynacja? Nadużywanie nauczania historii jako naruszenie praw dziecka podczas wojny rosyjsko-ukraińskiej

Cel projektu

Celem projektu jest wyjaśnienie, w jaki sposób edukacja historyczna jest nadużywana w trakcie trwającej wojny rosyjsko-ukraińskiej (2014–…). Od samego początku zbrojnej konfrontacji obie strony równolegle prowadzą tzw. wojnę pamięci [memory war], w której sprzeczne narracje historyczne są instrumentalizowane w celu uzyskania przewagi nad przeciwnikiem. Historia odgrywa kluczową rolę w tym procesie, ponieważ obie strony aktywnie wykorzystują ją do mobilizacji obywateli w trwającym konflikcie, a odpowiednie narracje historyczne są intensywnie promowane wśród ludności. Te działania są szczególnie widoczne w instytucjach edukacyjnych, które w obu państwach podlegają ścisłej kontroli rządowej i w ten sposób stają się doskonałymi narzędziami do rozpowszechniania narzuconych przez rząd narracji historycznych. W ten sposób edukacja historyczna staje się kluczowym narzędziem indoktrynacji, co jest głównym przedmiotem niniejszych badań, szczególnie w świetle zobowiązań państw wynikających z międzynarodowego prawa praw człowieka.

Badania

W swoich badaniach zamierzam wyjaśnić, w jaki sposób edukacja jest wykorzystywana i nadużywana w kontekście wojny rosyjsko-ukraińskiej oraz udowodnić, że takie nadużywanie może naruszać odpowiednie instrumenty międzynarodowego systemu ochrony praw człowieka.

Znaczenie badań dla tworzenia i stosowania prawa

W moim projekcie proponuję skoncentrować się na potrzebach i najlepszym interesie każdego dziecka oraz sprawdzić, czy indywidualne prawa dzieci są respektowane w instytucjach edukacyjnych podczas nauczania historii. Oprócz społeczności akademickiej proponowany projekt i rozwinięta w nim koncepcja „indoktrynacji mnemotechnicznej” [mnemonic indoctrination] mogą być również przydatne dla praktyków, takich jak krajowe władze odpowiedzialne za tworzenie programów nauczania historii w instytucjach edukacyjnych. W szczególności wyniki projektu mogą zostać wykorzystane przez organy ONZ, które przeprowadzają okresowe przeglądy przestrzegania przez państwa zobowiązań wynikających z odpowiednich traktatów ONZ dotyczących praw człowieka, w celu oceny, czy nauczanie historii jest zgodne ze standardami praw człowieka, zwłaszcza w niedemokratycznych środowiskach.