Księga jest zbiorem prac dedykowanych Profesorowi Władysławowi Czaplińskiemu z okazji jubileuszu Jego siedemdziesiątych urodzin.
Profesor Władysław Czapliński od przeszło 30 lat jest zawodowo związany z Instytutem Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, w którym w latach 2004–2016 pełnił funkcję dyrektora i gdzie powstały Jego najważniejsze prace naukowe.
Publikacja ma choć w części odzwierciedlić Jego bogate, niewyczerpane zainteresowania i pasje. Wszystkie teksty nawiązują do rozległych pól poszukiwań Jubilata i odwołują się do wypracowanych przezeń koncepcji oraz jego dorobku naukowego. Na księgę składają się eseje współpracowników, przyjaciół i wychowanków Jubilata przygotowane w trzech językach: polskim, angielskim i francuskim. Publikacja składa się z 44 tekstów dotyczących problematyki prawa międzynarodowego publicznego. Z uwagi na specyfikę publikacji zostały one ułożone w porządku alfabetycznym nazwisk autorów. Niezależnie od tego daje się wskazać kilka większych obszarów, w odniesieniu do których praca wnosi istotny wkład.
W publikacji da się wyróżnić cztery zasadnicze wątki. Na pierwszy składają się teksty dotyczące samych fundamentów prawa międzynarodowego. W tym obszarze należy sytuować samą refleksję na temat natury prawa międzynarodowego, jego źródeł, odpowiedzialności międzynarodowej. Na szczególne podkreślenie zasługuje opracowania S. Hobe, The International Legal Order : Too Fragile to be an Attractive Safety Net dotyczące samego porządku międzynarodowoprawnego. Autor ukazuje szereg zagrożeń dla porządku międzynarodowoprawnego i rozważa, w jaki sposób wpływają one na samą istotę tego prawa. Do zagrożeń tych zalicza blokowanie systemu rozwiązywania sporów w WTO, wojnę w Strefie Gazy i na Ukrainie. Rozważania na temat istoty prawa międzynarodowego przedstawia E. Cała-Wacinkiewicz, Między dysonansem a eufonią – o sile jedności systemu prawa międzynarodowego w kontekście jego fragmentacji. W tym nurcie mieszczą się też rozważania M. Arcari i B. Bonafe (Divisive Jus Cogens) poświęcone ius cogens. Autorzy stawiają szereg fundamentalnych pytań na temat istoty ius cogens. Należy do nich przede wszystkim to, czy normy takie mogą być tworzone za pomocą umów międzynarodowych i czy norm ius cogens można szukać wśród tych regulujących podstawy stosunków międzynarodowych. Odnosi się też do metod zapewnienia wymuszania respektowania norm ius cogens. Kilka opracowań dotyczy zagadnienia źródeł prawa międzynarodowego i zasad ogólnych – rozdziały P. Saganka, M. Kozłowskiego, M. Lugato, R. Kwiecień, Chun-i-Chen i A. Wyrozumskiej. Także w tym obszarze należy sytuować opracowanie B. Rotha, Recognition Doctrine’ s Unacknowledged Centrality to the International Legal Order, dotyczące znaczenia instytucji uznania międzynarodowego dla prawa międzynarodowego. W tym ogólnym nurcie mieszczą się trzy opracowania dotyczące szeroko rozumianej odpowiedzialności . Dwa z nich dotyczą odpowiedzialności rozumianej jako responsibility, tj. odpowiedzialność za złamanie prawa międzynarodowego (M. Balcerzak, Odpowiedzialność międzynarodowa państwa a Europejska Konwencja Praw Człowieka : kilka refleksji; P. Sturma, Possible Ways to an International Compensation Mechanism). Tzw. liability, czyli odpowiedzialności za działania niezabronione przez prawo międzynarodowe dotyczy rodział M. Seršić, Liability of Statessine delicto.
Drugą grupę rozdziałów stanowią opracowania odnoszące się do bardziej konkretnych norm czy instytucji prawa międzynarodowego. Na szczególne odnotowanie zasługuje kilka wartościowych opracowań dotyczących Unii Europejskiej i jej prawa (D. Kornobis-Roanowska, Eufonia w prawie międzynarodowym wobec zgiełku czasu – rola Unii Europejskiej w tworzeniu międzynarodowego prawa humanitarnego; J. Kranz, Między nadrzędnością, pierwszeństwem i praworządnością; M. Szwarc, Prawo karne Unii Europejskiej – w poszukiwaniu harmonii). Drugim wątkiem tego nurtu jest międzynarodowe prawo karne, szczególnie aktualne obecnie wobec konfliktu na Ukrianie i w Strefie Gazy. P. Kovacs (In the second place, where appropriate … Considerations on the position of general international law in the jurisprudence of the International Criminal Court) w prezentuje to jaki wpływ na dorobek Międzynarodowego Trybunału Karnego ma prawo międzynarodowe. Do zbliżonej tematyki — choć z perspektywy Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości — odnosi się tekst K. Wierczyńskiej i S. Zaręby, Obowiązki państw w kontekście zbrodni ludobójstwa w świetle dorobku orzeczniczego Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, w której autorzy analizują jak przebiega ewolucja praktyki MTS w zakresie interpretacji konwencji w sprawie ludobójstwa. Opracowań odnoszących się do MTS jest kilka – są to rozdziały P. Grzebyk, P. Hilpolda, W. Sadowskiego. W pracy znalazły się też opracowania poświęcone najnowszemu dorobkowi orzeczniczemu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka: (A. Jakubowski, The Right to Cultural Heritage in the Jurisprudence of the European Court of Human Rights; B. Łukańko, Środek tymczasowy w rozumieniu art. 39 Regulaminu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka – zagadnienia wybrane).
Trzecią grupę stanowią opracowania odnoszące się do konkretnych zdarzeń związanych z prawem międzynarodowym czy konkretnych dokumentów lub orzeczeń. Na szczególne odnotowanie zasługuje aktualne opracowanie L. Balmonda, Ukraine, Haut Karabakh, Israël et Gaza : la s écurit é collective en question. W tej części należy sytuować także rozdziały autorstwa K. Kowalik-Bańczyk oraz A. Kleczkowskiej.
Czwartą grupę stanowią opracowania dotyczące stosunków polsko-niemieckich. Składają się na nią rozdziały autorstwa J. Barcza, S. Oetrera i D. Richter.
Publikacja została wydana ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w programie Doskonała Nauka II. Monografia jest dostępna na licencji otwartej CC-BY-NC-ND w repozytorium e-Biblioteka Publiczna. Zainteresowani mogą zapoznać się także z poszczególnymi rozdziałami, dostępnymi pod właściwymi identyfikatorami DOI:
Maurizio Arcari, Beatrice Bonafé
Divisive jus cogens (s. 43-54)
10.5281/zenodo.13769731
Michał Balcerzak
Odpowiedzialność międzynarodowa państwa a Europejska Konwencja Praw Człowieka: kilka refleksji (s. 55-64)10.5281/zenodo.13769759
Louis Balmond
Ukraine, Israël et Gaza : La sécurité collective en question (s. 65-77)10.5281/zenodo.13769768
Jan Barcz
Wkład Profesora Władysława Czaplińskiego w badania nad prawnymi aspektami stosunków polsko-niemieckich w sprawie tzw. kampanii reparacyjnej (s. 79-97)10.5281/zenodo.13769775
Ewelina Cała-Wacinkiewicz
Między dysonansem a eufonią – o sile jedności systemu prawa międzynarodowego w kontekście jego fragmentacji (s. 99-108)10.5281/zenodo.13769824
Chun-i Chen
Customary International Law: Its Status as Law in the Republic of China on Taiwan (s. 109-117)10.5281/zenodo.13769842
Patrycja Grzebyk
Locus standi of Third States in World Court Proceedings Concerning erga omnes violations (s. 119-127)10.5281/zenodo.13769885
Shotaro Hamamoto
When was the Constitution of the International Labour Organization established? (s. 129-138)10.5281/zenodo.13774526
Peter Hilpold
The ICJ’s Power to issue Interim Measures According to Article 41 of the ICJ Statute at the Test: South Africa v. Israel before the ICJ (s. 139-149)10.5281/zenodo.13774569
Stephan Hobe
The International Legal Order: Too Fragile to be an Attractive Safety Net? Or are we Witnessing a Fatal Erosion of the International Legal Order? (s. 151-156)10.5281/zenodo.13774589
Andrzej Jakubowski
The Right to Cultural Heritage in the Jurisprudence of the European Court of Human Rights (s. 157-166)10.5281/zenodo.13774606
Ireneusz C. Kamiński
Wypowiedzenie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka przez Zjednoczone Królestwo – niekończąca się opowieść czy realna perspektywa? (s. 167-178)10.5281/zenodo.13774624
Agata Kleczkowska
Resolution 377 “Uniting for Peace”: The United Nations General Assembly Powers and the Prohibition of the Use of Force (s. 179-187)10.5281/zenodo.13774650
Dagmara Kornobis-Romanowska
Eufonia w prawie międzynarodowym wobec zgiełku czasu – wkład Unii Europejskiej w rozwój międzynarodowego prawa humanitarnego w związku z inwazją Rosji na Ukrainę (s. 189-196)10.5281/zenodo.13774665
Krystyna Kowalik-Bańczyk
Unijne sankcje inteligentne po lutym 2022 r. (s. 197-206)10.5281/zenodo.13774680
Michał Kowalski
Neutralność i jej utracona, podwójna ratio legis (s. 207-215)10.5281/zenodo.13774713
Péter Kovács
“In the second place, where appropriate…”: Considerations on the Position of International law in the Jurisprudence of the International Criminal Court (s. 217-225)10.5281/zenodo.13774753
Artur Kozłowski
Rekonstruowanie zasady ogólnej prawa międzynarodowego – uwagi wprowadzające (s. 227-238)10.5281/zenodo.13774768
Jerzy Kranz
Między nadrzędnością, pierwszeństwem i praworządnością (s. 239-253)10.5281/zenodo.13774799
Dino Kritsiotis
Sources for Force (s. 255-270)10.5281/zenodo.13839762
Bartłomiej Krzan
A Different Drum: The UN Security Council and Climate Change (s. 271-279)10.5281/zenodo.13822910
Roman Kwiecień
Źródła formalne prawa międzynarodowego praw człowieka: traktaty, zwyczaj czy ogólne zasady prawa? (s. 281-295)10.5281/zenodo.13822960
Monica Lugato
General Principles of Law Recognised by Civilised Nations : The Authority of Pastness and Endurance in International Law (s. 297-305)10.5281/zenodo.13823016
Bernard Łukańko
Środek tymczasowy w rozumieniu art. 39 Regulaminu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka – zagadnienia wybrane (s. 307-318)10.5281/zenodo.13823048
Nikolay Marin
Data Protection and AI: Their Influence on the International Legal Order (s. 319-327)10.5281/zenodo.13823082
Jerzy Menkes, Marcin Menkes
Ban on Trade: From Roman Law to International Law (s. 329-341)10.5281/zenodo.13823114
Cezary Mik
Unilateral Measures of Economic Coercion in Contemporary International Law (s. 343-359)10.5281/zenodo.13823132
Barbara Mikołajczyk
W poszukiwaniu ochrony praw osób niechronionych traktatami. Dysharmonia międzynarodowej ochrony praw człowieka na przykładzie starszych osób LGBTI (s. 361-375)10.5281/zenodo.13895576
Anne Millet-Devalle
La régionalisation du droit du désarmement et de la non-prolifération :fertilisation du droit international des armes ? (s. 377-395)10.5281/zenodo.13842738
Stefan Oeter
Challenged Reciprocity: The German Minority in Poland and the Polish Minority in Germany (s. 397-406)10.5281/zenodo.13840011
Dagmar Richter
Polish-German Encounters (s. 407-410)10.5281/zenodo.13840040
Brad R. Roth
Recognition Doctrine’s Unacknowledged Centrality to the International Legal Order (s. 411-419)10.5281/zenodo.13840069
Wojciech Sadowski
Pod wiatr – zdanie odrębne w sądownictwie międzynarodowym (s. 421-431)10.5281/zenodo.13887230
Przemysław Saganek
Unilateral Acts of States in International Law and the Problem of Sources of International Law (s. 433-441)10.5281/zenodo.13896343
Maja Seršić
Liability of States sine delicto (s. 443-450)10.5281/zenodo.13840106
Pavel Šturma
Possible Paths to an International Compensation Mechanism (s. 451-459)10.5281/zenodo.13840147
Monika Szwarc
Prawo karne Unii Europejskiej – w poszukiwaniu harmonii (s. 461-470)10.5281/zenodo.13840198
María Isabel Torres Cazorla
A Bird’s Eye View of International (Dis)order: Dissonances and Challenges (s. 471-478)10.5281/zenodo.13840306
Vilenas Vadapalas
Illegality of the Threat and Use of Nuclear Weapons (s. 479-489)10.5281/zenodo.13840356
Roman Wieruszewski
Ius migrandi – czy jest częścią prawa międzynarodowego? (s. 491-503)10.5281/zenodo.13867500
Karolina Wierczyńska, Szymon Zaręba
Obowiązki państw w kontekście zbrodni ludobójstwa w świetle dorobku orzeczniczego Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości (s. 505-516)10.5281/zenodo.13858872
Krzysztof Wójtowicz
Kontekst prawno-faktyczny jako element odpowiedzi na pytanie prejudycjalne w procedurze z art. 267 TFUE. Uwagi na tle wyroku TSUE w sprawie C-824/18 (s. 517-525)10.5281/zenodo.13858919
Anna Wyrozumska
Sztuka interpretacji traktatów – sprawa Green Power przeciwko Hiszpanii (s. 527-538)10.5281/zenodo.13858943
Salvatore Zappalà
Recent Trends in the Exercise of the Veto Power in the Security Council and the Evolving Role of the General Assembly (s. 539-552)10.5281/zenodo.13840654
Zachęcamy do interesującej lektury.
Redaktorzy: dr hab. Krystyna Kowalik-Bańczyk, prof. INP PAN, dr hab. Karolina Wierczyńska, prof. INP PAN, dr Andrzej Jakubowski
Recenzja wydawnicza: dr hab. Maciej Taborowski, prof. INP PAN
ISBN: 978-83-66300-98-9 (książka)
e-ISBN: 978-83-66300-99-6 (ebook)
Ilość stron: 555
