Wpływ aktu w sprawie sztucznej inteligencji na funkcjonowanie administracji publicznej

Organizator
Zakład Prawa Administracyjnego
Instytutu Nauk Prawnych
Polskiej Akademii Nauk

Rada naukowa konferencji
prof. dr hab. Rafał Stankiewicz (UW)
dr hab. Mateusz Błachucki, prof. INP PAN
dr hab. Agnieszka Grzelak, prof. ALK
dr hab. Grzegorz Sibiga, prof. INP PAN
dr hab. Marek Świerczyński, prof. UKSW
dr Wojciech Drobny (INP PAN)
dr Katarzyna Łakomiec (INP PAN)

Komitet organizacyjny
dr hab. Grzegorz Sibiga, prof. INP PAN
dr hab. Mateusz Błachucki, prof. INP PAN
dr Wojciech Drobny
mgr Mateusz Kupiec
mgr Tomasz Kosicki
mgr Paulina Ochman

Otwarcie konferencji
Prof. dr hab. Celina Nowak
Anita Noskowska-Piątkowska
Małgorzata Bywanis-Jodlińska
Wojciech Szajnar
Mirosław Wróblewski

Prelegenci oraz moderatorzy
Piotr Adamczewski
dr Gabriela Bar
Miłosz Barłóg
Roman Bieda
dr hab. Mateusz Błachucki, prof. INP PAN
prof. dr hab. Waldemar Czachur<br/ >dr Wojciech Drobny
dr hab. Paweł Fajgielski, prof. KUL
dr hab. Bogdan Fischer, prof. UKEN
Agnieszka Gębicka
Wiktoria Gnielewska
Igor Gontarz
Maciej Groń<br/ >prof. dr hab. Katarzyna Grzybczyk
Artur Jabłoński
dr Remigijus Jokubauskas
Aleksandra Kawa
Monika Krasińska
Mateusz Kupiec
dr hab. Justyna Kurek-Sobieraj, prof. ASzWoj
sędzia dr Krzysztof Kurosz
dr hab. Małgorzata Kurzynoga, prof. UŁ
dr Dominika Kuźnicka – Błaszkowska
Marcelina Lech
Arkadiusz Lorek
dr Katarzyna Łakomiec
Joanna Martyniuk-Placha
dr hab. Arwid Mednis
Justyna Meszka
Aniela Olejnik
dr Jacek Piecha
Krzysztof Pikuł
Joanna Płocica
Filip Prusik-Serbinowski
Bartłomiej Prystupa
Magdalena Rząca
dr Jakub Rzymowski
Agata Sacharuk
dr hab. Grzegorz Sibiga, prof. INP PAN
Jacek Siemończyk
dr hab. Agnieszka Skóra, prof. UWM
dr hab. Lucyna Staniszewska, prof. UAM
prof. dr hab. Rafał Stankiewicz
dr hab. Ewa Szewczyk, prof. UZ
Michał Szkaradek
dr Michalina Szpyrka
dr hab. Marek Świerczyński, prof. UKSW
Adrian Trojanowski
Paweł Urzenitzok
dr hab. Martyna Wilbrandt-Gotowicz, prof. UKSW
Wojciech Wydmański

Udział w konferencji w formule stacjonarnej jest bezpłatny. Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc wymagana jest wcześniejsza rejestracja.

Organizatorzy potwierdzą rejestrację do dnia 27 lutego 2025 r., uwzględniając dostępność miejsc.

Konferencja będzie również transmitowana online.

Patronat nad konferencją objęli:

Sprawozdanie z Ogólnopolskiej konferencji naukowej „Wpływ Aktu w sprawie sztucznej inteligencji na funkcjonowanie administracji publicznej”, Warszawa, 5–6 marca 2025 r.

W dniach 5–6 marca 2025 roku w Pałacu Staszica w Warszawie odbyła się Ogólnopolska konferencja naukowa „Wpływ Aktu w sprawie sztucznej inteligencji na funkcjonowanie administracji publicznej”, zorganizowana przez Zakład Prawa Administracyjnego Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. Wydarzenie zostało sfinansowane ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Nauki w ramach programu Doskonała nauka II. Patronat honorowy objęły Minsterstwo Cyfryzacji, Krajowa Szkoła Administracji Publicznej im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, Centrum Projektów Polska Cyfrowa, Urząd Ochrony Danych Osobowych oraz Krajowa Izba Radców Prawnych. Uczestnikami konferencji byli zarówno, pracownicy administracji publicznej, przedstawiciele krajowych ośrodków akademickich doktoranci szkół doktorskich, indywidualni badacze jak i praktycy prawa.

Konferencję otworzyły wystąpienia: prof. dr hab. Celiny Nowak (Dyrektor INP PAN), Anity Noskowska-Piątkowska (Szefowa Służby Cywilnej), Małgorzaty Bywanis-Jodlińska (Dyrektor Krajowej Szkoły Administracji Publicznej im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego), Wojciech Szajnar (Dyrektor Centrum Projektów Polska Cyfrowa), Włodzimierza Chróścika (Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych) oraz Mirosława Wróblewski (Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych). Prof. dr. hab. Celina Nowak podkreśliła znaczenie konferencji dla rozwoju dyskusji nad wdrażaniem nowych technologii w sektorze publicznym oraz rolę rozporządzenia, jakim jest Akt w sprawie sztucznej inteligencji (AI Act), szczególnie w Polsce, gdzie organy administracji już dzisiaj podejmują wysiłki w zakresie automatyzacji procesów urzędowych. Zaznaczyła, że należy dążyć do zachowania odpowiedniej równowagi między postępem technologicznym a poszanowaniem podstawowych wolności i praw obywateli. Włodzimierz Chróścik zwrócił uwagę na konieczność zapewnienia skutecznej regulacji systemów wysokiego ryzyka, które administracja publiczna zamierza stosować. Jego zdaniem AI Act pozostawia państwom członkowskim pewną elastyczność, co stwarza możliwość uwzględniania realiów krajowych, przy jednoczesnym zachowaniu spójności unijnego porządku prawnego. Z kolei Mirosław Wróblewski zauważył, że w obszarze rozwiązań opartych o sztuczną inteligencję większość uwagi skupia się na zastosowaniach komercyjnych, natomiast rzeczywista refleksja nad wdrażaniem AI w administracji publicznej jest wciąż niewystarczająca. Podkreślił, że rozważając wprowadzanie nowych narzędzi technologicznych, należy mieć na uwadze zarówno ochronę danych osobowych, jak i szeroko rozumiane prawa podstawowe.

W trakcie pierwszego panelu – sesji plenarnej pt. „Cele, struktura i rola Aktu w sprawie sztucznej inteligencji” moderowanej przez dr. hab. Grzegorza Sibigę, prof. INP PAN (Kierownik Zakładu Prawa Administracyjnego INP PAN) – omawiano cele i strukturę AI Act oraz przewidywane sposoby jego oddziaływania na administrację w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Dr Gabriela Bar przedstawiła najważniejsze filary unijnej regulacji, zwracając uwagę na harmonizację ram prawnych w zakresie rozwoju i stosowania systemów AI w całej Unii. Następnie dr Jakub Rzymowski (Uniwersytet Łódzki) przybliżył złożoną definicję systemu sztucznej inteligencji, zwłaszcza w kontekście różnic między rozwiązaniami stricte „autonomicznymi” a systemami, w których istotna pozostaje rola człowieka w procesie decyzyjnym. Kamil Giera (Ministerstwo Cyfryzacji) zaprezentował perspektywę prac legislacyjnych w Polsce, wskazując na projekt ustawy o systemach sztucznej inteligencji, który ma zapewnić otoczenie regulacyjno-instytucjonalne dla stosowania rozporządzenia. Dr hab. Marek Świerczyński, prof. UKSW skupił się z kolei na relacji między AI Act a Konwencją ramową Rady Europy o sztucznej inteligencji i prawach człowieka, demokracji i praworządności, zwracając uwagę na możliwe różnice w zakresie definicji i standardów, jakie przyjmować będą państwa spoza Unii.

W trakcie II panelu pt. Praktyczne wykorzystanie sztucznej inteligencji w realizacji zadań administracji publicznej i wynikające z tego wnioski, moderowanego przez Macieja Gronia (NASK) podejmowano tematykę praktycznego zastosowania AI w administracji publicznej, w tym przez Centralny Ośrodek Informatyki (COI), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) oraz Centrum Projektów Polska Cyfrowa (CPPC). W trakcie wystąpień prelegenci wskazywali na już działające rozwiązania – w szczególności z zakresu dostarczania e-usług oraz automatyzowania analiz danych – oraz planowane innowacje, które mogą usprawnić proces wydawania decyzji administracyjnych. Jacek Siemończyk (COI) zwrócił uwagę na projekty wykorzystujące analizę danych w obsłudze obywateli, co prowadzi do istotnego usprawnienia komunikacji z organami administracji. Piotr Adamczewski (UOKiK) przedstawił perspektywę rozwoju narzędzi opartych na AI w sferze ochrony konkurencji i konsumentów, zwłaszcza w obszarze wykrywania praktyk rynkowych zagrażających interesom konsumentów. Bartłomiej Prystupa (ZUS) mówił o wyzwaniach i potrzebach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie nowych technologii, zwracając uwagę, że wprowadzanie narzędzi AI powinno iść w parze z rozbudowanymi procedurami weryfikacyjnymi. Wojciech Szajnar (CPPC) zaprezentował z kolei rozwiązania dotyczące dostępności cyfrowej i roli sztucznej inteligencji w zwiększaniu inkluzywności usług publicznych. Dużym zainteresowaniem cieszył się równolegle odbywający się III panel pt. „Systemy sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka w administracji publicznej”, który moderowała dr hab. Katarzyna Kubuj, prof. INP PAN. Panel rozpoczęło wystąpienie doktora Igor Gontarz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) przedstawił wieloaspektowe wymagania nałożone na organy administracji, gdy pełnią one rolę zarówno dostawców, jak i podmiotów stosujących takie systemy. Doktor Jacek Piecha (Uniwersytet Warszawski) w szczegółowy sposób wyjaśnił, w jaki sposób obowiązujące w Polsce przepisy prawa administracyjnego powinny ulec dostosowaniu do wymogów AI Act w odniesieniu do procedur automatycznego podejmowania decyzji. Doktor Michalina Szpyrka (INP PAN) skupiła się na konieczności wyboru metody uczenia maszynowego w świetle obowiązku szanowania praw podstawowych, co jest szczególnie ważne przy wdrażaniu systemów AI w urzędach. Artur Jabłoński (Instytut Pamięci Narodowej) zwrócił uwagę na praktyczne aspekty adaptacji urzędów do systemów wysokiego ryzyka, podkreślając, że obok wymagań prawnych i technicznych kluczowe jest zaangażowanie decydentów i gotowość pracowników do zmiany dotychczasowych procedur.

Popołudniowe sesje poświęcone były m.in. zakazanym praktykom w zakresie AI i wyłączeniom przewidzianym w AI Act oraz wykorzystaniu generatywnej sztucznej inteligencji w urzędach. W panelu IV pt. Zakazy i wyłączenia zawarte w Akcie w sprawie sztucznej inteligencji w działalności administracji publicznej, moderowanym przez prof. dr. hab. Rafała Stankiewicza (UW), poruszono kluczowe zagadnienia związane z ograniczeniami regulacyjnymi w zakresie stosowania AI. Roman Bieda (Akademia Leona Koźmińskiego) przedstawił konstrukcję zakazanych rodzajów przetwarzania, natomiast dr Gabriela Bar skupiła się na wyłączeniach przewidzianych w Akcie, ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu bezpieczeństwa publicznego. Mateusz Kupiec (INP PAN) zaprezentował problematykę wykorzystywania systemów służących do wyciągania wniosków na temat emocji w działalności administracyjnej, zwracając uwagę na zagrożenia dla praw podstawowych. Z kolei w panelu V pt. Wykorzystanie systemów generatywnej sztucznej inteligencji w urzędzie, moderowanym przez prof. dr. hab. Waldemara Czachura (Krajowa Szkoła Administracji Publicznej im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego), uczestnicy dyskutowali o wpływie generatywnej AI (GenAI) na funkcjonowanie urzędów oraz na etykę służby publicznej. Dr Wojciech Drobny (INP PAN) przedstawił dylematy aksjologiczne, podkreślając konieczność zgodności stosowania narzędzi GenAI z zasadami etyki administracyjnej i przejrzystości działania instytucji publicznych. Dr hab. Małgorzata Kurzynoga, prof. UŁ, wspólnie z sędzią dr. Krzysztofem Kuroszem (Uniwersytet Łódzki) omówili prawno-pracownicze aspekty wdrażania AI, kładąc nacisk na odpowiedzialność oraz obowiązki urzędników korzystających z takich technologii. Prof. dr hab. Katarzyna Grzybczyk (Uniwersytet Śląski w Katowicach) zwróciła uwagę na liczne problemy z zakresu prawa autorskiego, jakie mogą pojawić się przy korzystaniu z systemów generatywnych, zwłaszcza w sytuacjach, gdy nowe treści powstają na bazie danych chronionych prawem.

Dwa ostatnie panele pierwszego dnia konferencji poświęcone były tematyce stosowania i egzekwowania przepisów Aktu w sprawie sztucznej inteligencji oraz ochronie danych osobowych w kontekście systemów AI, ze szczególnym uwzględnieniem relacji między RODO a AI Act. Panel VI pt. „Stosowanie i egzekwowanie Aktu w sprawie sztucznej inteligencji” otworzyło wystąpienie dr. hab. Grzegorza Sibigi, prof. INP PAN, który omówił zagadnienie skargi do organu nadzoru rynku jako instrumentu ochrony prawnej. Następnie dr hab. Martyna Wilbrandt-Gotowicz, prof. UKSW, skupiła się na wyzwaniach proceduralnych towarzyszących wdrażaniu przepisów dotyczących nadzoru rynkowego. Istotny głos w dyskusji zabrała również dr hab. Lucyna Staniszewska, prof. UAM, podkreślając znaczenie zintegrowanego podejścia instytucjonalnego przy wdrażaniu przepisów oraz współdziałaniu organów odpowiedzialnych za nadzór nad systemami AI. Z kolei dr hab. Mateusz Błachucki, prof. INP PAN, zwrócił uwagę na jurysdykcyjne wyzwania związane z wykorzystaniem sztucznej inteligencji w działalności organów ochrony konkurencji, w tym trudności w ustalaniu ról poszczególnych uczestników rynku w kontekście działania systemów AI. Panel zakończyła dyskusja, w której zaakcentowano potrzebę ścisłej współpracy pomiędzy organami nadzorczymi w celu zapewnienia skutecznego egzekwowania nowych przepisów. Równolegle odbywał się panel VII pt. „Ochrona danych osobowych w systemach sztucznej inteligencji (relacje RODO oraz Aktu w sprawie sztucznej inteligencji)”, moderowany przez dr Katarzynę Łakomiec (INP PAN). W jego trakcie omówiono kluczowe wyzwania wynikające z perspektywy prawa ochrony danych osobowych. Dr hab. Paweł Fajgielski, prof. KUL, zaprezentował analizę relacji między RODO a AI Act, podkreślając konieczność ich komplementarnego stosowania w administracji publicznej. Dr hab. Arwid Mednis (Uniwersytet Warszawski) skupił się na kwestiach przejrzystości i wyjaśnialności, wskazując, że wymogi informacyjne wynikające z RODO powinny zostać rozszerzone w przypadku stosowania systemów wysokiego ryzyka. Monika Krasińska (UODO) omówiła nową rolę organów ochrony danych w ramach AI Act, zwracając uwagę na zadania, jakie spoczną na Prezesie UODO w procesie egzekwowania przepisów. Agnieszka Gębicka (ZUS) przedstawiła praktyczne aspekty pracy inspektorów ochrony danych w warunkach wdrażania rozwiązań opartych na AI, podkreślając rosnącą potrzebę specjalistycznej wiedzy oraz bieżącej współpracy z dostawcami technologii.

Po zakończeniu sesji równoległych pierwszy dzień konferencji podsumował dr hab. Grzegorz Sibiga, prof. INP PAN, który wyraził uznanie dla wysokiego poziomu merytorycznego wystąpień oraz aktywności uczestników w prowadzonych dyskusjach. Podkreślił znaczenie wieloaspektowego podejścia do problematyki wdrażania regulacji dotyczących sztucznej inteligencji w sektorze publicznym oraz konieczność kontynuowania dialogu między nauką a administracją w kontekście nadchodzących zmian legislacyjnych. Zaznaczył także, że AI Act to nie tylko akt prawny o charakterze technicznym, ale także dokument niosący głęboko aksjologiczne konsekwencje dla funkcjonowania administracji publicznej, wymagający szczególnej uwagi w procesie jego implementacji. Drugiego dnia konferencji odbyło się Forum Młodych Badaczy „Transformacja Cyfrowa Administracji – Rola AI”, zainaugurowane przez dr. hab. Grzegorza Sibigę, prof. INP PAN, który w swoim wystąpieniu otwierającym tę część obrad, przypomniał, że młodzi badacze odgrywają kluczową rolę w dyskusji nad przyszłością prawa administracyjnego, zwłaszcza w obliczu dynamicznych zmian W pierwszym panelu Forum pt. „Bezpieczeństwo, etyka i wyzwania prawne AI w administracji”, moderowanym przez dr. hab. Mateusza Błachuckiego, prof. INP PAN (INP PAN), rozważano zagadnienia bezpieczeństwa, etyki i wyzwań prawnych dla organów administracji publicznej. Doktor Dominika Kuźnicka-Błaszkowska (Uniwersytet Wrocławski) szeroko omówiła problem deepfake’ów jako realnego zagrożenia dla wiarygodności informacji urzędowych. Filip Prusik-Serbinowski (Główny Urząd Nadzoru Budowlanego) przedstawił kwestię władzy dyskrecjonalnej w rękach sztucznej inteligencji, natomiast Paweł Urzenitzok (Akademia Leona Koźmińskiego) podniósł problem stronniczości algorytmów mogącej prowadzić do dyskryminacji. Z kolei Aleksandra Kawa (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) omówiła zagadnienia cyberbezpieczeństwa, akcentując rolę ciągłego monitoringu i wypracowanych procedur zapobiegawczych.

W panelu II pt. „Regulacje i wdrażanie AI w administracji publicznej”, moderowanym przez dr. Wojciecha Drobnego (INP PAN), przedstawiono wystąpienia dotyczące regulacji i wdrażania AI w administracji. Agata Sacharuk przedstawiła stan prac nad wdrażaniem AI Act w Polsce, zwracając uwagę na różnice między wymaganiami prawa unijnego a polskimi realiami administracyjnymi. Michał Szkaradek (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego) omówił znaczenie piaskownic regulacyjnych, zaś Joanna Martyniuk-Placha (Uniwersytet Zielonogórski) zaprezentowała konkretne przykłady wykorzystania AI w pracach organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego. Joanna Płocica (Uniwersytet Warszawski) skupiła się na trudnościach w utrzymaniu równowagi między ochroną praw obywateli a adaptacją innowacyjnych rozwiązań, a Wojciech Wydmański (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego) poruszył zagadnienie szkód wyrządzonych przez AI w kontekście prawa prywatnego międzynarodowego.

W panelu III pt. „Wykorzystanie rozwiązań AI w administracji publicznej”, moderowanym przez Szymona Zawiłłę (Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Departament Przygotowania i Sprawowania Przewodnictwa w Radzie UE), jako pierwsi wystąpili Arkadiusz Lorek (Uniwersytet Jagielloński), który przedstawił, w jaki sposób sztuczna inteligencja może kształtować wizję niezależnej administracji cyfrowej, oraz Miłosz Barłóg (Uniwersytet Śląski), który zaprezentował refleksję na temat ewolucji administracji publicznej – od modelu tradycyjnej biurokracji ku technokracji wspieranej przez nowoczesne technologie . Adrian Trojanowski (Uniwersytet Jagielloński) zaprezentował analizę wykorzystania narzędzi generatywnych, takich jak ChatGPT, w kontekście pełnomocnictwa administracyjnego i ogólnego postępowania administracyjnego, wskazując na potrzebę rozważenia skutków procesowych i dowodowych. Justyna Meszka (Uniwersytet Łódzki) przybliżyła natomiast projekt Wirtualnego Asystenta wdrażanego w aplikacji mObywatel jako przykład wykorzystywania narzędzi AI do poprawy dostępności i efektywności usług administracyjnych. Panel zakończyła ożywiona dyskusja, podczas której uczestnicy zgodzili się, że warunkiem akceptowalności społecznej wdrażania AI w sektorze publicznym jest zapewnienie pełnej przejrzystości działania systemów oraz możliwości ich kontroli i audytu.

Kończący Forum Młodych panel IV pt. „Systemy AI w administracji publicznej – droga ku efektywności i sprawiedliwości?”, moderowany przez dr. hab. Pawła Podreckiego, prof. INP PAN, stanowił podsumowanie kluczowych refleksji dotyczących roli sztucznej inteligencji w nowoczesnym zarządzaniu publicznym poświęcony był potencjałowi sztucznej inteligencji w kontekście usprawniania procesów administracyjnych i minimalizowania ryzyk uprzedzeń systemowych. Marcelina Lech (Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika w Toruniu) rozważała, czy wykorzystanie AI może przyspieszyć rozstrzyganie spraw sądowych, w tym także administracyjnych, i jak przełoży się to na postrzeganą sprawiedliwość procedur. Krzysztof Pikuł (Uniwersytet Zielonogórski) przedstawił zastosowanie AI w procesach edukacyjnych oraz administracyjnych w szkolnictwie wyższym, a Wiktoria Gnielewska (Uniwersytet Wrocławski) zaprezentowała mechanizmy minimalizacji uprzedzeń algorytmicznych podkreślając rolę wyjaśnialności systemów AI w budowaniu zaufania obywateli do decyzji podejmowanych przez administrację.

Forum Młodych Badaczy oraz oba dni konferencji podsumował dr hab. Grzegorz Sibiga, prof. INP PAN, który zwrócił uwagę, że unijny Akt w sprawie sztucznej inteligencji będzie wymagać starannej refleksji oraz precyzyjnego wdrożenia w polskim systemie prawnym, szczególnie w obszarze administracji publicznej, który znacząco różni się od sektora prywatnego zarówno pod względem celów działania, jak i zasad odpowiedzialności.

Zachęcamy do udziału w konferencji dotyczącej Aktu w sprawie sztucznej inteligencji w działalności administracji publicznej:
– 5 marca 2025 r. – konferencja „Wpływ Aktu w sprawie sztucznej inteligencji na funkcjonowanie administracji publicznej”,
– 6 marca 2025 r. – Forum Młodych Badaczy „Transformacja Cyfrowa Administracji – Rola AI”.

Do udziału w konferencji w nagraniu zaprasza dr hab. Grzegorz Sibiga, prof. INP PAN z jej komitetu organizacyjnego. Celem Konferencji jest przedstawienie znaczenia i konsekwencji stosowania Aktu w sprawie sztucznej inteligencji w administracji publicznej, a także omówienie praktycznych wyzwań wdrażania systemów AI w sektorze publicznym. W konferencji 5 marca 2025 r. przewidziano aż siedem paneli dotyczących różnych prawnych aspektów używania systemów sztucznej inteligencji. Z kolei w kolejnych dniu (6 marca) młodzi badacze w 18 wystąpieniach omówią problemy prawne, etyczne i wdrożeniowe AI w administracji publicznej, które następnie będą przedmiotem dyskusji.

---

Konferencja odbędzie się w Pałacu Staszica w Warszawie.

Na rozpoczęcie i sesję plenarną wydarzenia zapraszamy do Sali Lustrzanej.
Sesje równoległe będą miały miejsce w Sali Lustrzanej oraz Sali im. Marii Skłodowskiej-Curie.

Drugiego dnia, Forum Młodych Badaczy zostanie przeprowadzone wyłącznie w Sali im. Marii Skłodowskiej-Curie.

Dla osób, które nie mogą uczestniczyć osobiście, konferencja będzie również transmitowana online, umożliwiając śledzenie wydarzenia z dowolnego miejsca.

---

Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk zaprasza do udziału w transmisji online dwudniowej konferencji naukowej dotyczącej Aktu w sprawie sztucznej inteligencji w działalności administracji publicznej:

• 5 marca 2025 r. – konferencja „Wpływ Aktu w sprawie sztucznej inteligencji na funkcjonowanie administracji publicznej”;
• 6 marca 2025 r. – Forum Młodych Badaczy „Transformacja Cyfrowa Administracji – Rola AI”.

Wydarzenie będzie transmitowane na dedykowanych kanałach YouTube, które odpowiadają poszczególnym dniom konferencji. Ze względu na sesje równoległe pierwszego dnia konferencji (5 marca) podzielono transmisję na dwa osobne kanały. Linki do transmisji znajdują się poniżej.

Konferencja „Wpływ Aktu w sprawie sztucznej inteligencji na funkcjonowanie administracji publicznej” (5 marca 2025 r.)

Transmisja z Sali Lustrzanej (od 9:00 do 17:15):
-Otwarcie Konferencji;
-Sesja Plenarna „Cele, struktura i rola Aktu w sprawie sztucznej inteligencji”;
-Panel II: „Praktyczne wykorzystanie sztucznej inteligencji w realizacji zadań administracji publicznej i wnioski z tego wynikające”;
-Panel IV: „Zakazy i wyłączenia zawarte w Akcie w sprawę sztucznej inteligencji w działalności administracji publicznej”;
-Panel VI: „Stosowanie i egzekwowanie Aktu w sprawie sztucznej inteligencji”;
-Zakończenie Konferencji;

Transmisja z Sali Marii Skłodowskiej – Curie (od 11:30 do 17:00):
-Panel III: „Systemy sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka w administracji publicznej”;
-Panel V: „Wykorzystanie systemów generatywnej sztucznej inteligencji w urzędzie”;
-Panel VII: „Ochrona danych osobowych w systemach sztucznej inteligencji (relacje RODO oraz Aktu w sprawie sztucznej inteligencji)”;

---

Forum Młodych Badaczy „Transformacja Cyfrowa Administracji – Rola AI” (6 marca 2025 r.)

Transmisja z Sali Marii Skłodowskiej – Curie (od 9:00 do 16:00):
-Otwarcie Forum;
-Panel I: „Bezpieczeństwo, etyka i wyzwania prawne AI w administracji”;
-Panel II: „Regulacje i wdrążanie AI w administracji publicznej”;
-Panel III: „Wykorzystanie rozwiązań AI w administracji publicznej”;
-Panel IV: „Systemy AI w administracji publicznej: droga ku sprawiedliwości i efektywności?”;

---

Mamy nadzieję, że transmisja obrad konferencji umożliwi wzięcie w niej udziału jak największej liczbie osób i przyczyni się do pogłębienia refleksji nad wpływem sztucznej inteligencji na funkcjonowanie administracji publicznej. Zachęcamy do udziału i aktywnego śledzenia obrad.

---

Centralny Ośrodek Informatyki

COI – Lider cyfrowej transformacji administracji publicznej w Polsce

Wprowadzenie

Centralny Ośrodek Informatyki („COI”) to wyspecjalizowana instytucja podlegająca Ministerstwu Cyfryzacji, która pełni kluczową rolę w procesie cyfryzacji polskiej administracji publicznej. Misją COI jest kompleksowa modernizacja procesów administracyjnych poprzez wykorzystanie nowoczesnych technologii informatycznych przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa danych publicznych.

Na przestrzeni lat COI zrealizował szereg projektów o strategicznym znaczeniu dla cyfryzacji państwa. Wśród najważniejszych osiągnięć należy wymienić stworzenie i rozwój aplikacji mobilnej mObywatel, która zrewolucjonizowała sposób, w jaki obywatele korzystają z usług administracji publicznej. Równie istotne są: system eDoręczeń umożliwiający bezpieczną komunikację elektroniczną w sprawach administracyjnych i sądowych, platforma ePUAP służąca do załatwiania spraw urzędowych online oraz kompleksowe systemy rejestrów państwowych, w tym PESEL i Rejestr Dowodów Osobistych.

Transformacja cyfrowa z wykorzystaniem sztucznej inteligencji

Strategiczne podejście do AI

Technologia sztucznej inteligencji nie jest pomysłem nowym, jest rozwijana jest od dekad. W szerszej świadomości społecznej zaistniała dopiero w ostatnich latach, kiedy przekształciła się z konceptu naukowego w kluczowy element współczesnych technologii informatycznych, dostępnych powszechnie i znajdujących zastosowanie w codziennym życiu. Począwszy od prostych algorytmów uczenia maszynowego po zaawansowane sieci neuronowe, sztuczna inteligencja („SI”) znalazła zastosowanie w wielu dziedzinach, od medycyny, przez przemysł, aż po administrację publiczną. Dynamiczny rozwój infrastruktury obliczeniowej, zarówno jej dostępności i wydajności, umożliwiający analizę ogromnych ilości danych w czasie rzeczywistym, wyraźnie przyspieszył wdrożenie rozwiązań SI i pozwolił na jej masowe wykorzystanie na rynku konsumenckim.

Filozofia przyjęta w COI zakłada, że wdrażanie sztucznej inteligencji nie stanowi celu samego w sobie, lecz jest środkiem do osiągnięcia konkretnych, wymiernych korzyści dla obywateli i administracji. Chcemy, aby procesy administracyjne działały szybciej i były prostsze i bardziej przyjazne dla odbiorców usług administracji publicznej. Wykorzystanie sztucznej inteligencji ma na celu automatyzację rutynowych zadań, dzięki czemu urzędnicy będą mogli skupić się na bardziej skomplikowanych i wymagających aspektach ich pracy. Pozwoli to na skrócenie czasu oczekiwania obywateli na odpowiedzi w sprawach administracyjnych, redukcję błędów oraz zwiększenie efektywności działania urzędów. SI może również wspierać analizę danych, co pozwoli na lepsze zrozumienie potrzeb obywateli i dostosowanie usług do ich oczekiwań. W efekcie, administracja publiczna stanie się bardziej responsywna i elastyczna, co przyczyni się do poprawy jakości życia każdego z nas.

Strategiczną decyzję o wykorzystaniu technologii sztucznej inteligencji w tworzonych rozwiązaniach podjęto w COI około 2023 roku. W odpowiedzi na to wyzwanie rozpoczęto budowę dedykowanego centrum kompetencyjnego, które obecnie tworzy 30-osobowy zespół wysokiej klasy specjalistów zajmujących się nauką o danych (ang. Data Science), inżynierią sztucznej inteligencji (ang. AI Engineering) oraz operacyjnym wdrażaniem systemów uczenia maszynowego (ang. MLOps). To właśnie ten zespół stoi za najważniejszymi osiągnięciami COI.

Wirtualny Asystent Obywatela

Pierwszym znaczącym projektem wykorzystującym sztuczną inteligencję w COI jest Wirtualny Asystent Obywatela, zintegrowany z aplikacją mObywatel 2.0. System ten wykorzystuje zaawansowane modele językowe z rodziny PLLuM, które zostały opracowane przez polskie środowisko naukowe. Modele te wyróżniają się zdolnością do prowadzenia płynnej komunikacji w języku naturalnym, co oznacza nie tylko poprawne przetwarzanie języka polskiego, ale także zrozumienie kontekstu, intencji rozmówcy oraz zdolność do formułowania odpowiedzi w sposób przypominający naturalną konwersację międzyludzką charakterystyczną dla języka polskiego.

Celem Wirtualnego Asystenta Obywatela jest umożliwienie obywatelom skutecznej komunikacji z administracją publiczną w języku naturalnym, wykorzystując sztuczną inteligencję jako silnik, który pozwoli takie zadanie zrealizować efektywnie.

 

Asystent funkcjonuje w formie tekstowego chatbota, pozwala użytkownikom prowadzenie swobodnej rozmowy na temat spraw administracyjnych. Po zalogowaniu do aplikacji mObywatel użytkownicy mogą zadawać pytania dotyczące procedur administracyjnych i dostępności usług cyfrowych i otrzymywać odpowiedzi w formie naturalnej rozmowy. W swojej obecnej wersji wirtualny asystent nie będzie miał dostępu do danych osobowych użytkowników, takich jak punkty karne czy data ważności dowodu osobistego i jego zadania na razie ograniczone będą do odpowiadanie na ogólne zapytania dotyczące sposobu załatwiania spraw urzędowych oraz usług dostępnych w formie cyfrowej.

Proces tworzenia asystenta wiązał się z szeregiem istotnych wyzwań technicznych i organizacyjnych. Kluczowe było zaprojektowanie i zbudowanie odpowiedniej architektury rozwiązania, przygotowanie i obróbka danych źródłowych w sposób zapewniający optymalną skuteczność bota. Ciekawym wyzwaniem, które napotkał zespół COI była redundancja informacji, czyli występowanie tych samych treści w różnych dokumentach i formatach, często w nieco odmiennych wersjach, co utrudniało jednoznaczne określenie, która wersja informacji jest najbardziej aktualna i wiarygodna.  Dodatkowym wyzwaniem okazał się być wysoki poziom skomplikowania dokumentów administracyjnych, często napisanych hermetycznym językiem prawniczym, co wymagało opracowania skutecznych metod “tłumaczenia” tych treści na język zrozumiały dla przeciętnego obywatela. Te czynniki znacząco wpłynęły na złożoność mechanizmów weryfikacji odpowiedzi, czyli procesu sprawdzania czy odpowiedzi generowane przez asystenta są nie tylko merytorycznie poprawne, ale także zrozumiałe i praktycznie użyteczne dla użytkowników.

Szczególnie wymagającym elementem okazał się właśnie proces ewaluacji jakości odpowiedzi. W tym celu stworzono autorski system ewaluacyjny, który kompleksowo sprawdza proces wyszukiwania informacji, wyboru źródła oraz generowania odpowiedzi chatbota. System ten jest wspierany przez modele uczenia maszynowego (LLM) i nadzorowany przez zespół analityków, co zapewnia stałe monitorowanie i doskonalenie wszystkich modułów asystenta.

Innym aspektem projektu była konieczność wprowadzenia odpowiednich mechanizmów zabezpieczających (ang. guardrails) oraz optymalizacja infrastruktury pod kątem wydajności i szybkości odpowiedzi.

Interesującą kwestią wartą omówienia jest również wybór odpowiedniego modelu językowego (czyli systemu SI wytrenowanego na ogromnych zbiorach tekstów, który potrafi rozumieć i generować treści w języku naturalnym). W początkowej fazie rozwoju zespół korzystał z popularnych modeli z rodziny generatywnej sztucznej inteligencji, które na podstawie otrzymanych danych wejściowych potrafią tworzyć tekst czy obrazy. Ostatecznie, ze względu na specyfikę polskiego języka urzędowego oraz potrzebę precyzyjnego kontrolowania generowanych treści, zdecydowano się na implementację polskiego rozwiązania PLLuM. Model ten został specjalnie dostosowany do potrzeb polskiej administracji publicznej, co pozwala na większą dokładność w przetwarzaniu specjalistycznej terminologii administracyjnej i prawnej. Decyzja ta okazała się słuszna, co potwierdziły testy jakościowe zakończone w kwietniu 2025 roku. Już w najbliższych miesiącach Wirtualny Asystent Obywatela zostanie udostępniony w produkcyjnej wersji aplikacji mObywatel, a docelowo również w portalu internetowym mobywatel.gov.pl.

System Dokumentacji Prawnej

Drugim z rozwiązań rodziny sztucznej inteligencji będącym w zaawansowanej fazie rozwoju w Centralnym Ośrodku Informatyki jest System Dokumentacji Prawnej (SDP) tworzony na potrzeby Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt ten stanowi odpowiedź na rosnące potrzeby w zakresie efektywnego zarządzania dokumentacją prawną w instytucjach publicznych.

Prokuratoria Generalna pełni kluczową rolę w systemie prawnym państwa, reprezentując Skarb Państwa i organów administracji rządowej przed sądami powszechnymi, administracyjnymi i Sądem Najwyższym. W ramach swej działalności instytucja ta przygotowuje raporty, analizy, opracowuje stanowiska prawne dotyczące projektów aktów normatywnych, wydaje opinie prawne, analizuje orzeczenia sądowe w sprawach dotyczących Rzeczypospolitej Polskiej.

Skala działalności Prokuratorii Generalnej jest znacząca – rocznie instytucja ta obsługuje około 8000 spraw, co przekłada się na generowanie dziesiątek tysięcy dokumentów i orzeczeń. Ta intensywna działalność stwarza szereg wyzwań związanych z efektywnym zarządzaniem wiedzą instytucjonalną.

Obecnie jednym z wyzwań jest niski poziom digitalizacji dokumentów oraz brak zintegrowanej bazy wiedzy, która gromadziłaby w jednym miejscu akty prawne, orzeczenia sądów, publikacje prawne oraz dokumenty merytoryczne Prokuratorii Generalne. Ta fragmentacja informacji i niedostateczny przepływ wiedzy prowadzą do konieczności żmudnego i nieefektywnego pozyskiwania informacji, co z kolei utrudnia delegowanie zadań, a w skrajnych przypadkach może stwarzać ryzyko wydawania sprzecznych opinii w sprawach, które mogą być ze sobą powiązane.

W odpowiedzi na te wyzwania, System Dokumentacji Prawnej wykorzystuje sztuczną inteligencję do optymalizacji procesów zarządzania wiedzą instytucjonalną. SDP zautomatyzuje procesu analizy i podejmowania decyzji na każdym etapie obsługi sprawy – od wsparcia we właściwej dekretacji i wyborze odpowiedniego biegu prowadzenia sprawy, przez tworzenie wstępnych wersji opinii prawnych, odpowiedzi na pozwy i innych dokumentów, aż po ostateczną weryfikację spójności wydawanych opinii, realizując cel nadrzędny – eliminację ryzyka sprzeczności.

Centralnym elementem SDP jest baza wiedzy wyposażona w intuicyjną wyszukiwarkę. System zawiera również moduł rekomendacji wspierający dekretację spraw i wybór postępowania, kreator prostych dokumentów prawnych z użyciem szablonów oraz asystenta wspierającego tworzenie dokumentów merytorycznych. Dodatkowo, system zapewnia dostęp do źródeł, takich jak Elektroniczne Zarządzanie Dokumentacją PUW, Baza Dokumentów systemu Lex, Portal Informacyjny Sądów Powszechnych, Dziennik Ustaw, Monitor Polski i Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych.

Proces tworzenia tak zaawansowanego systemu wiąże się z licznymi wyzwaniami, zarówno technicznymi, jak i formalnymi, na przykład w zakresie przetwarzania wrażliwych danych prawnych. Zespół COI aktywnie pracuje nad ich rozwiązaniem, a pierwsze moduły systemu mają zostać oddane do użytku pod koniec 2025 roku.

Nowe horyzonty rozwoju AI w administracji

Konsorcjum HIVE – Polska inicjatywa rozwoju sztucznej inteligencji

Przełomowym momentem w rozwoju polskich rozwiązań sztucznej inteligencji było utworzenie konsorcjum HIVE, które skupia czołowe polskie instytucje naukowe i technologiczne. Centralny Ośrodek Informatyki, dołączając do tego prestiżowego grona, zyskał możliwość nie tylko korzystanie z modeli PLLuM, ale także aktywne uczestnictwo w ich przyszłym rozwoju i adopcji w rozwiązaniach dla administracji publicznej. W skład konsorcjum wchodzą również Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa (NASK), Politechnika Warszawską, Instytut Podstaw Informatyki Polskiej Akademii Nauk (PAN), Instytut Slawistyki PAN oraz Uniwersytet Łódzki.

Głównym obszarem działalności konsorcjum jest rozwój zaawansowanych technologii SI, w tym dużych modeli językowych (LLM) z rodziny PLLuM. Modele te wyróżniają się zdolnością do prowadzenia płynnej konwersacji w języku polskim oraz architekturą pozwalającą na elastyczność i skalowanie – wersje zawierające 8 miliardów parametrów są idealne do prostszych zadań, a te najbardziej zaawansowane, z 70 miliardami parametrów dają najwyższą precyzję i spójność kontekstową, co pozwala na precyzyjne generowanie treści w języku polskim. Ważnym aspektem tych modeli jest etyczne pozyskiwanie danych treningowych, które pochodzą z wyłącznie legalnych źródeł, w tym licencjonowanych zborów autorskich oraz ogólnodostępnych zbiorów danych.

Przystąpienie Centralnego Ośrodka Informatyki do konsorcjum HIVE oznacza przyjęcia strategicznej roli w procesie implementacji polskich rozwiązań sztucznej inteligencji w administracji publicznej.  Planowane jest wdrożenie inteligentnych asystentów dla urzędników, którzy usprawnią i przyspieszą obsługę procesów administracyjnych, promując jednocześnie rodzime rozwiązania technologiczne SI i wspierając proces trenowania i pozyskiwania danych.

AI Hub – Centrum Kompetencyjne Sztucznej Inteligencji

W odpowiedzi na wyzwania związane z postępującą transformacją cyfrową, Centralny Ośrodek Informatyki wspólnie z Ministerstwem Cyfryzacji rozwija koncepcję budowy centrum kompetencyjnego sztucznej inteligencji – AI Hub. Inicjatywa ta ma na celu nie tylko podniesienie kompetencji technologicznych w kraju, ale także efektywne wykorzystanie SI do wspierania administracji publicznej, budowania partnerstw oraz rozwoju innowacyjnych rozwiązań na rzecz społeczeństwa.

Wykorzystując doświadczenie i kompetencje techniczne zespołu sztucznej inteligencji COI, AI Hub będzie wspierać administrację publiczną w tworzeniu i wdrażaniu dedykowanych rozwiązań SI, takich jak systemy automatycznej analizy dokumentów czy inteligentni asystenci.

W ramach AI Hub planowane są działania edukacyjne, obejmujące kampanie informacyjne i programy szkoleniowe dla urzędników o obywateli mających na celu zwiększenie świadomości dotyczącej SI i nowoczesnych technologii. Szczególny nacisk zostanie położony na współpracę z uczelniami wyższymi, instytutami badawczymi i centrami szkoleniowymi, co pozwoli na systematyczne podnoszenie kompetencji cyfrowych w społeczeństwie.

Planowane jest również zaangażowanie w tworzenie i wspieranie społeczności łączącej sektor publiczny, biznes i organizacje pozarządowe oraz aktywny udział w inicjatywach unijnych związanych z SI, w tym tworzenie partnerstw z innymi państwami członkowskimi w celu wymiany doświadczeń i wspólnego rozwoju technologii.

---

Centrum Projektów Polska Cyfrowa

Cyfrowa transformacja administracji publicznej w Polsce. Efekty działań CPPC i perspektywy na przyszłość

Transformacja cyfrowa administracji publicznej w Polsce to proces, który z każdym rokiem nabiera na znaczeniu, stając się jednym z filarów nowoczesnego państwa. W erze dynamicznego postępu technologicznego i rosnących oczekiwań społecznych, cyfryzacja przestaje być tylko opcją. Cyfryzacja staje się koniecznością. Od 2014 roku, dzięki systematycznemu wsparciu ze środków Unii Europejskiej i strategicznej działalności Ministerstwa Cyfryzacji oraz Centrum Projektów Polska Cyfrowa (CPPC), Polska realizuje ambitny plan cyfryzacji, którego efekty widoczne są na wielu poziomach od infrastruktury i e-usług, po kompetencje cyfrowe obywateli.

Fundusze Europejskie jako katalizator cyfrowej zmiany

Jednym z ważniejszych instrumentów finansowych realizacji cyfrowej zmiany w polskiej administracji był Program Operacyjny Polska Cyfrowa (POPC) na lata 2014–2020. Z budżetem sięgającym 2,5 mld euro, POPC umożliwił realizację setek projektów w trzech głównych obszarach: budowie szerokopasmowego internetu, wdrażaniu e-usług publicznych oraz wzmacnianiu kompetencji cyfrowych społeczeństwa. W odpowiedzi na nowe potrzeby wywołane pandemią COVID-19, utworzono dodatkową oś priorytetową (Oś V), która wspierała adaptację urzędów do pracy zdalnej oraz zdalną edukację.

Kontynuacją działań POPC są obecnie dwa programy: Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy (FERC) oraz komponent cyfrowy w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO). Nowe programy koncentrują się na rozwoju technologii ICT, wzmacnianiu cyberbezpieczeństwa, interoperacyjności systemów publicznych oraz kompetencjach cyfrowych pracowników administracji.

Mierzalne efekty, tj. liczby, które mówią same za siebie

Skala realizacji projektów cyfrowych w Polsce jest imponująca. W Programie Operacyjnym Polska Cyfrowa CPPC podpisało 629 umów o łącznej wartości 15,3 mld zł. Dzięki temu:

• 2,2 mln gospodarstw domowych zyskało dostęp do szerokopasmowego internetu.
• 20,5 tysiąca szkół zostało podłączonych do Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej, w tym do ponad 10 tysięcy szkół doprowadzono internet po raz pierwszy.
• 5,2 tysiąca szkół otrzymało sprzęt komputerowy.
• Ponad 760 tysięcy obywateli wzięło udział w szkoleniach z zakresu e-usług i korzystania z internetu.
• Prawie 160 tysięcy uczniów zostało objętych programami rozwijającymi kompetencje cyfrowe.
• 81 mln dokumentów sektora publicznego zostało udostępnionych on-line.
• 229 usług publicznych dla obywateli udostępniono online.
• Łącznie prawie 980 milionów spraw w systemach, które zbudowano ze środków zarządzanych przez CPPC zostało załatwionych online przez obywateli.

Te liczby dowodzą, że cyfryzacja nie jest już wizją przyszłości, lecz realnym procesem przekształcającym funkcjonowanie państwa i codzienne życie obywateli.

Lokalne fundamenty nowoczesnego państwa – cyfryzacja samorządów

Jednym z priorytetów CPPC była cyfryzacja jednostek samorządu terytorialnego. Program „Cyfrowa Gmina” umożliwił pozyskiwanie środków na modernizację infrastruktury IT, wzmocnienie cyberbezpieczeństwa oraz szkolenia urzędników. Dzięki temu także najmniejsze gminy zyskały dostęp do nowoczesnych narzędzi zarządzania i świadczenia usług publicznych.

Kolejne inicjatywy, tj. „Cyberbezpieczny Samorząd” i „Cyberbezpieczny Rząd” odpowiadają na rosnące potrzeby w zakresie ochrony danych, audytów bezpieczeństwa, zarządzania incydentami i odporności systemów. Flagowym rozwiązaniem w tym zakresie jest system S46, wspierający Krajowy System Cyberbezpieczeństwa poprzez monitorowanie, ostrzeganie i zarządzanie ryzykiem.

Kompetencje cyfrowe czyli inwestycja w ludzi, nie tylko w systemy

Żadna technologia nie będzie skuteczna, jeśli zabraknie ludzi, którzy potrafią z niej mądrze korzystać. CPPC, we współpracy z partnerami społecznymi i edukacyjnymi, realizuje szeroką ofertę programów edukacyjnych skierowanych do różnych grup, od uczniów i nauczycieli, przez seniorów, po urzędników i osoby zagrożone wykluczeniem cyfrowym.

Administracja publiczna uczy się dziś pracować w sposób zwinny (agile), projektowy i zorientowany na użytkownika (design thinking). Zmienia to nie tylko jakość usług publicznych, ale też kulturę pracy i podejmowania decyzji w instytucjach publicznych.

Nowoczesne technologie i interoperacyjność systemów

Transformacja cyfrowa w Polsce obejmuje także wdrażanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych, takich jak np:

• e-Akredytacja platforma oceny zgodności;
• HARF resortowa chmura obliczeniowa dla finansów publicznych;
• Centrum Analiz Przestrzennych administracji publicznej;
• CRM 2.0 system wspierający relacje podatnik–KAS;
• PORTOS narzędzie do analizy orzecznictwa Urzędu Patentowego.

Szczególny nacisk położono na rozwój interoperacyjności. Dzięki centralnym standardom obywatele nie muszą przekazywać tych samych danych różnym instytucjom. Systemy administracji coraz częściej „rozmawiają” ze sobą, co przekłada się na oszczędność czasu i wygodę obywateli.

Polska na cyfrowej mapie Europy

Polska jest aktywnym uczestnikiem inicjatyw europejskich, od budowy Europejskiego Portfela Tożsamości Cyfrowej po prace nad unijnymi standardami interoperacyjności. Projekty realizowane przez CPPC coraz częściej uznawane są za wzorcowe na arenie międzynarodowej, szczególnie w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Przykładem tego jest nagroda European Broadband Award przyznana przez Komisję Europejską.

W nowym raporcie „Digital Decade” (następcy DESI) zwrócono uwagę, że aż 81% Polaków uważa, że cyfryzacja usług publicznych i prywatnych znacząco ułatwia życie. To jeden z najwyższych wyników w Unii Europejskiej, dużo wyższy od średniej unijnej wynoszącej 73%. Pokazuje to, zarówno skalę oczekiwań społeczeństwa jak i efekty tego co zostało m.in. przez sektor publiczny zrobione.

Wyzwania cyfrowej transformacji administracji publicznej

Transformacja cyfrowa administracji publicznej nie jest procesem jednorazowym. To stałe, wielowymiarowe działanie, które musi nadążać za tempem zmian technologicznych, potrzebami obywateli i otoczeniem regulacyjnym. Strategia Cyfryzacji Państwa 2024-2035 wyznacza ambitny kierunek działań, ale jego realizacja wymaga zmierzenia się z szeregiem realnych i złożonych wyzwań.

 

1. Infrastruktura i dostęp: ostatnie białe plamy, dostępność i spójność terytorialna

Jednym z fundamentalnych warunków powodzenia transformacji cyfrowej jest powszechny dostęp do szybkiego, stabilnego i bezpiecznego internetu. Choć Polska poczyniła ogromne postępy w rozwoju infrastruktury telekomunikacyjnej, przed nami stoi jeszcze jedno z najtrudniejszych wyzwań czyli likwidacja tzw. białych plam telekomunikacyjnych w najbardziej wymagających, często peryferyjnych obszarach kraju. To właśnie tam dostęp do usług cyfrowych może być najbardziej potrzebny, w miejscach o ograniczonej mobilności, dostępie do usług publicznych czy edukacji.

Kluczowe będzie zapewnienie równości dostępu, nie tylko fizycznego, ale także ekonomicznego i kompetencyjnego. Musimy myśleć nie tylko o „zasięgu”, ale o rzeczywistej możliwości korzystania z usług cyfrowych przez każdego obywatela, niezależnie od wieku, miejsca zamieszkania czy poziomu wykształcenia cyfrowego.

 

2. Nowoczesne usługi: przyjazne, proaktywne, spersonalizowane

Cyfrowe państwo przyszłości to nie tylko zbiór e-usług, to przede wszystkim spójny, zintegrowany ekosystem, który potrafi odpowiadać na potrzeby obywateli zanim zostaną one wyrażone. W nadchodzących latach kluczowe będzie przejście od modelu reaktywnego do proaktywnego czyli takiego, w którym państwo samo inicjuje działanie, proponuje wsparcie i usuwa bariery.

Rozwój usług cyfrowych musi iść w parze z rosnącymi oczekiwaniami obywateli dotyczącymi jakości, intuicyjności i szybkości działania systemów. Przed nami stoją wyzwania związane z konsolidacją rozproszonych systemów, standaryzacją interfejsów, a także zapewnieniem tzw. inkluzywnego designu, dostępnego dla osób z różnymi potrzebami, ograniczeniami czy niepełnosprawnościami.

 

3. Sztuczna inteligencja: innowacja z odpowiedzialnością

Jednym z największych wyzwań i jednocześnie szans stojących przed administracją publiczną w najbliższych latach będzie odpowiedzialne wdrażanie rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji. Potencjał AI w sektorze publicznym jest ogromny. AI może przyspieszać procesy decyzyjne, wspierać diagnozy, automatyzować rutynowe działania, usprawniać obsługę obywatela i umożliwiać bardziej precyzyjne zarządzanie danymi.

Ale sztuczna inteligencja to nie tylko technologia, to również odpowiedzialność. Musimy zmierzyć się z szeregiem wyzwań etycznych, prawnych i społecznych, takich jak:

• Przejrzystość algorytmów. Obywatele muszą wiedzieć, kiedy decyzje są podejmowane automatycznie, na jakiej podstawie i czy mogą się od nich odwołać.
• Nadzór człowieka. Żadna decyzja wpływająca na prawa obywatela nie może być podejmowana wyłącznie przez algorytm. Potrzebujemy silnych mechanizmów nadzoru, audytu i odpowiedzialności.
• Brak dyskryminacji. Systemy AI muszą być projektowane w sposób wolny od uprzedzeń i błędów poznawczych, które mogą prowadzić do wykluczenia lub nierównego traktowania różnych grup społecznych.
• Zgodność z regulacjami. Wdrażanie AI musi być zgodne z wymogami AI Act oraz innych europejskich i krajowych regulacji dotyczących danych, prywatności i odpowiedzialności systemów wysokiego ryzyka.
• Kształcenie kadr administracji. Wykorzystanie systemów sztucznej inteligencji wymaga nowego podejścia do zarządzania, zatrudniania i szkolenia urzędników. Musimy inwestować w rozwój kompetencji cyfrowych, ale także w etyczne i prawne rozumienie funkcjonowania technologii.

 

4. Prywatność, dane i bezpieczeństwo są fundamentem zaufania społecznego

W cyfrowym państwie dane są podstawowym surowcem, ale ich przetwarzanie wymaga najwyższego poziomu ostrożności i odpowiedzialności. Przed nami wyzwania związane z:

• ochroną danych osobowych w usługach opartych na AI i big data, w tym profilowaniem obywateli czy analizą behawioralną;
• tworzeniem zaufanych przestrzeni wymiany danych między instytucjami publicznymi, z jasno zdefiniowanymi zasadami dostępu, nadzoru i interoperacyjności;
• cyberbezpieczeństwem, zwłaszcza w kontekście krytycznych usług cyfrowych (np. zdrowie, administracja, transport), które są potencjalnym celem ataków;
• wzmocnieniem roli obywatela jako właściciela swoich danych, w tym zapewnieniem mu realnej kontroli nad tym, kto i w jakim celu wykorzystuje jego informacje.

 

5. Wolności obywatelskie w erze cyfrowej

Digitalizacja nie może odbywać się kosztem wolności obywatelskich. Przeciwnie, musi je wzmacniać. Szczególną uwagę należy poświęcić:

• prawu do anonimowości i prywatności, zwłaszcza w kontekście coraz bardziej zaawansowanego monitorowania, zbierania danych i przetwarzania informacji przez państwo;
• prawu do wyłączenia się, gdyż każdy obywatel powinien mieć możliwość zrezygnowania z usług cyfrowych bez utraty dostępu do wsparcia państwa;
• równości dostępu i przeciwdziałaniu wykluczeniu cyfrowemu zarówno technologicznemu, jak i kompetencyjnemu;
• mechanizmom odwoławczym i nadzorczym, które zapewnią obywatelom realne narzędzia kontroli, skargi i obrony swoich praw w relacji z automatycznymi systemami administracji.

 

6. Zaufanie jako kapitał strategiczny

Zaufanie obywateli do państwa cyfrowego nie jest dane raz na zawsze. Zaufanie to kapitał, który trzeba nieustannie budować i pielęgnować. Zaufanie buduje się w oparciu o przejrzystość działań, komunikację, otwartość na dialog oraz szybką i skuteczną reakcję na błędy.

Cyfryzacja administracji publicznej w Polsce to wielowymiarowy i dynamiczny proces, który dzięki zaangażowaniu instytucji takich jak Centrum Projektów Polska Cyfrowa oraz wsparciu funduszy unijnych przekształca fundamenty funkcjonowania państwa. Inwestycje w infrastrukturę, rozwój e-usług, wzmacnianie kompetencji cyfrowych i bezpieczeństwa, a także wdrażanie nowoczesnych technologii są elementami budowy strategii budowania nowoczesnego państwa cyfrowego. Choć wyzwania pozostają znaczące, od zapewnienia powszechnego dostępu do internetu po etyczne wykorzystanie sztucznej inteligencji, to kierunek transformacji jest jasny: cyfrowa administracja ma być bardziej dostępna, efektywna, bezpieczna i zorientowana na potrzeby obywatela. Współczesna cyfryzacja to nie tylko zmiana narzędzi, lecz także głęboka zmiana kultury działania państwa, ku większemu zaufaniu, transparentności i partnerstwu z obywatelami.